Eigenschap:Documentation
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
Type eigenschap
:
Text
Geldige waarden
:
Meerdere waarden toegestaan
:
Nee
Weergave op formulieren
:
Tekstvak
Initiële waarde
:
Verplicht veld
:
Toelichting op formulier
:
Subeigenschap van
:
Geïmporteerd uit
:
Formatteerfunctie externe URI
:
Klik op de button om een nieuwe eigenschap te maken:
"
De voorbereider van een dienstplatform draagt zorg voor de voorbereiding van de data van een dataplatform zodat die data geschikt is voor de vanuit het dienstplatform aangeboden dienst(en). +
A
Het aansluiten (lokaliseren of kenbaar maken) van te ontsluiten erfgoedinformatie.
???? +
Archimate definieert een “business actor” als een organisatorische entiteit die in staat is gedrag uit te voeren. Een actor kan verschillende bedrijfsrollen vervullen. +
Een afnemer is ‘de persoon of organisatie die een dienst in ontvangst neemt. Dit kan een burger, een (medewerker van een) bedrijf of instelling, dan wel een collega binnen de eigen of een andere organisatie zijn’. (Ontleend aan de NORA). De DERA definieert alleen het in ontvangst nemen van informatiediensten. +
Verrijkingen zijn afzonderlijk verwijsbaar en opvraagbaar. +
De auteursrechtelijke status van erfgoedinformatie maakt duidelijk of het gebruik ervan beperkt wordt door auteursrechten. +
Authenticatie en autorisatie betreft het zorgdragen dat alleen afnemers die hier recht op hebben toegang krijgen tot digitale informatieobjecten, zoals scans of films. +
Bij aanvragen voor digitale informatieobjecten wordt authenticatie en autorisatie toegepast bij objecten met beperkte openbaarheid. +
B
Archimate definieert een “business function” als collectief gedrag dat voldoet aan vastgestelde criteria (vaak gebaseerd op benodigde middelen of benodigde kennis). +
Het in stand houden van erfgoedinformatie en het verrijken daarvan met aanvullende informatie. +
Zorgdragen dat het datasetregister voldoet aan functionele en niet-functionele requirements. +
Zorgdragen dat datasets beheerd worden. +
Zorgdragen voor het beheer van digitale informatieobjecten, zoals scans of films. +
Draag zorg voor beheer en publicatie van de geëxpliciteerde verbanden (zie hiervoor ook de eisen die gesteld worden aan Beheer metadata verrijkingen) +
Zorgdragen voor het beheer van metadata. Dit gaat om alle soorten metadata. +
Rol: bronhouder metadata cultuurhistorisch object.
Requirements:
<ul>
<li>Gebruik termen uit terminologiebronnen in de metadata. Dit zijn de aangrijpingspunten voor vindbaarheid in het netwerk, waardoor het mogelijk wordt om te zoeken op ‘wie’-, ‘wat’-, ‘waar’-, ‘wanneer’-vragen. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om gebruik te maken van gestandaardiseerde definities bij het beschrijven van cultuurhistorische objecten of informatieobjecten.</li>
<li>Leg bij het gebruik van terminologiebronnen een relatie met de betreffende term met behulp van een duurzame identifier.</li>
<li>Zorg dat de metadatering voldoet aan de (nog nader te bepalen) minimale kwaliteitseisen over de wijze van metadatering.</li>
<li>Neem waar zinvol verrijkingen over die door derden worden aangeleverd. Als verrijkingen worden opgenomen, dient te worden bepaald of de toegevoegde informatie duurzaam toegankelijk moet worden gemaakt</li>
<li>Zorg dat de auteursrechtelijke status van het object wordt vastgelegd.</li>
<li>Druk de gebruiksrechten van de cultuurhistorische objecten en informatieobjecten per object uit, op basis van eigen inzicht, kennis en beleid. Dit kan zelfs voor verschillende verschijningen van het object (fysiek/analoog en digitale representatie) verschillen.</li>
</ul> +
Zorgdragen dat de metadata van termen beheerd wordt. +
Zorgdragen dat de metadata van datasets beheerd wordt. +
Zorgdragen dat de metadata van een organisatie beheerd wordt. +
Zorgdragen dat de metadata van verrijkingen beheerd wordt. +
Zorgdragen dat netwerkvoorzieningen voldoen aan functionele en niet-functionele requirements (zie ook het hoofdstuk [[Diensten]]). De netwerkvoorzieningen ondersteunen de informatieuitwisseling tussen bronhouders en dienstverleners. De bronhouders en dienstverleners moeten daarom de eisen formuleren waaraan de netwerkvoorzieningen moeten voldoen om hen in staat te stellen diensten te leveren. +
Zorgdragen dat het termennetwerk voldoet aan functionele en niet-functionele requirements. +
Het zorgdragen dat verrijkingen als eigenstandig informatieobject beheer worden. +
Een organisatie die verantwoordelijk is voor het in stand houden van het datasetregister (dienst Vindbare datasets) in het netwerk. +
Een organisatie die verantwoordelijk is voor het in stand houden van een netwerkvoorziening. +
Een organisatie die verantwoordelijk is voor het in stand houden van het termennetwerk (dienst Vindbare termen in terminologiebronnen) in het netwerk. +
Zorg dat duurzame identifiers blijven werken, ook als de metadata wijzigen of verwijderd worden: de identifiers kunnen in gebruik zijn bij afnemers. +
Zorg dat de beschrijving van de erfgoedinformatie bruikbaar is voor de gebruikers.
Als een digitaal informatieobject wordt opgenomen, dient te worden bepaald of het digitale informatieobject duurzaam toegankelijk moet worden gemaakt. Indien dat zo is:</li>
<ul>
<li>Sluit aan bij actuele technologie (migratie, emulatie) zodat ook toekomstige gebruikers erfgoedinformatie als zodanig kunnen blijven herkennen en gebruiken.</li>
<li>Alle handelingen (bijvoorbeeld de migratie van het bestandsformaat) die in de loop der tijd met het informatieobject uitgevoerd worden, kunnen invloed hebben op de authenticiteit en integriteit, en dienen dus te worden verantwoord.</li>
<li>Leg vast wat de kenmerkende aspecten (essentiële kenmerken (*)) van de erfgoedinformatie zijn.</li>
</ul>
<small>(*)De essentiële kenmerken (in het Engels ‘significant properties’) van een informatieobject zijn die eigenschappen die haar inhoud, uiterlijk, gedrag, structuur en context bepalen en die moeten worden gepreserveerd om het digitale object in de tijd toegankelijk en betekenisvol te houden.</small> +
De metadata zijn beschikbaar als linked open data, in een of meer RDF-serialisaties, in elk geval N-Triples (een serialisatie die zowel door mensen als machines eenvoudig te lezen is). +
De metadata zijn beschikbaar volgens Schema.org of FOAF. +
Waar mogelijk zijn verrijkingen in een toepasselijk gestandaardiseerd formaat (bijv. Web Annotation standaard) beschikbaar. +
De metadata van terminologiebronnen en de termen worden gepubliceerd volgens generieke, gestandaardiseerde vocabulaires, zoals SKOS. Dergelijke vocabulaires maken de betekenis van de metadata eenvoudig duidelijk. +
De metadata van gevonden datasets zijn beschikbaar volgens Schema.org of DCAT. +
De metadata zijn beschikbaar in een gestandaardiseerd vocabulaire dat past bij de aard van de termen, zoals SKOS of Schema.org. +
De metadata zijn beschikbaar in een gestandaardiseerd vocabulaire dat past bij de aard van de verrijking. +
De metadata zijn beschikbaar volgens Schema.org. +
De metadata zijn beschikbaar volgens Schema.org of DCAT. +
De metadata zijn, indien gewenst, beschikbaar in domeinvocabulaires zoals Linked Art, RiC-O of RDA Elements. +
Het verbinden en beschikbaar stellen van erfgoedinformatie. +
Het beschrijven van karakteristieken van informatieobjecten, waaronder identificerende kenmerken en relaties. +
Zorg dat de gepubliceerde metadata beschikbaar blijft. Dit vereist controle of duurzame identifiers geldig zijn (‘resolven’) om te voorkomen dat zoekvragen van afnemers van de metadata naar dode links leiden. De controle kan ook worden uitgevoerd door de afnemer met een terugmelding naar de bronhouder dat de check is uitgevoerd op een bepaalde datum. +
Zorg dat er een proces is voor het voorstellen en verwerken van aanpassingen van derden aan termen. Zo kunnen afnemers nieuwe termen aandragen of bestaande termen aanscherpen. Deze requirement benoemt niet hoe dit proces eruit moet zien, bijvoorbeeld geautomatiseerd of handmatig; dat dient een bronhouder zelf te bepalen. +
Geef inzicht in (wees transparant over) of de authenticiteit, integriteit, betrouwbaarheid en herkomst van de beheerde informatieobjecten wordt gewaarborgd, de wijze waarop dat gebeurt, en op welke wijze de informatie hierover wordt vastgelegd. +
Een bronhouder is eigenaar van en verantwoordelijk voor het beheer van minimaal één bron met erfgoedinformatie. +
De rol van collectiebronhouder behelst het eigenaarschap en het beheer van een erfgoedcollectie. Het is een specialisatie van bronhouder. +
De rol van het verrijken van digitaal erfgoed. Verrijken kan op een gestructureerde manier en op een ongestructureerde manier. Ongestructureerd is bijvoorbeeld het toevoegen van commentaar of het leggen van links.
Gestructureerd is het systematisch op een vooraf gedefinieerde manier toevoegen van bepaalde velden of coördinaten. Gestructureerd verrijken wordt bijvoorbeeld gedaan met vrijwilligers projecten die foto's metadateren of kaarten georefereren +
De rol van terminologiebronhouder is het eigenaarschap en beheer van erfgoedtermen. Bijvoorbeeld het beheer van de Gemeenschappelijke Thesaurus voor Audiovisuele Archieven (GTAA). +
Zorg dat de beschrijving van de erfgoedinformatie bruikbaar is voor de gebruikers. +
Dienst waarmee metadata vanuit de bron bruikbaar wordt gemaakt door deze zo nodig te transformeren en te integreren met andere metadata. +
C
Het lokaal opslaan van data en het up-to-date houden hiervan. Caching vindt vooral plaats om de gewenste kwaliteitsaspecten van de dienst (m.n. performance en betrouwbaarheid) te waarborgen. +
Controle op correctheid, volledigheid, en specifieke eisen die de bronhouder aan de informatieobjecten en bijbehorende metadata stelt. +
Een cultuurhistorisch object of erfgoedobject is een object met een bepaalde cultuurhistorische waarde. +
D
Component die ingekomen data controleert op correctheid en volledigheid en de data uniformeert zodat deze geschikt is voor beheer. +
Component die fungeert als aanleverpunt voor erfgoedinformatie. Controleert of aangeleverde data (informatieobjecten + bijbehorende metadata) voldoet aan de eisen die de bronhouder stelt, en accepteert data die aan de voorwaarden voldoet voor verdere verwerking. +
Een dataset is een verzameling van metadata, al dan niet aangevuld met informatieobjecten die door die metadata worden beschreven. +
In het Datasetregister (implementatie van de dienst ‘Vindbare datasets’) worden metadata van datasets vastgelegd. Deze laten afnemers van de netwerkvoorzieningen zien welke organisaties deel nemen aan het erfgoednetwerk en welke datasets met erfgoedinformatie zij ter beschikking stellen. Zie ook de beschrijving van het architectuurpatroon [[Vindbaar maken van organisaties en datasets]]. +
Een dienstverlener is een persoon of organisatie die voorziet in het leveren van een dienst aan zijn omgeving (de afnemers). +
Het toegankelijk maken van op erfgoedinformatie gebaseerde diensten aan afnemers. +
Dienst waarmee informatievragen van afnemers worden beantwoord, op een wijze die aansluit bij de behoeften van de doelgroep. +
Erfgoedmateriaal dat van origine al digitaal is, zoals elektronische archieven, digitale kunst of foto’s die met een digitale camera zijn gemaakt. +
Het ophalen van digitale erfgoedobjecten bij de bron. +
De metadata van gevonden datasets worden doorgegeven. De metadata maken de inhoud en online vindplaats van de datasets duidelijk voor afnemers. +
De metadata van gevonden termen worden toegankelijk gemaakt. De metadata maken de betekenis van termen duidelijk voor afnemers. +
De datasets zijn, indien mogelijk, doorzoekbaar via een zoekingang, een SPARQL- of Triple Pattern Fragments-endpoint. +
De metadata zijn doorzoekbaar via een zoekingang, een SPARQL-endpoint. +
De metadata van datasets zijn doorzoekbaar via een zoekingang, een SPARQL-endpoint. De dienst zoekt hiervoor in de metadata die de dienst ''Gepubliceerde metadata van datasets'' van elke bronhouder beschikbaar stelt. +
De metadata van termen zijn doorzoekbaar via een zoekingang. De dienst raadpleegt hiertoe gelijktijdig de diensten ''Gepubliceerde metadata van termen in terminologiebron'' van de bronhouders. +
De datasets zijn downloadbaar als ‘datadumps’. +
Zorg dat beheer en doorontwikkeling van de netwerkvoorziening duurzaam belegd zijn. +
Verrijkingen zijn duurzaam beschikbaar. +
De metadata zijn duurzaam toegankelijk. +
E
De totale informatieruimte die betrekking heeft op cultuurhistorische objecten. +
Component die fungeert als ingang om erfgoedinformatie op te halen en te vinden, rekening houdend met eventuele toegangsbeperkingen. Er zijn twee soorten interfaces: H2M (human-to-machine) gebruikersinterfaces en M2M (machine-to-machine) applicatieinterfaces.
Voorbeelden van erfgoedinformatieleveringspunten zijn: doelgroepgerichte apps, een website met catalogusinformatie, OAI-PMH endpoint, SPARQL-endpoint op een terminologiebron, et cetera. +
Component die verantwoordelijk is voor het leveren van (datasets van) informatieobjecten en de aan die informatieobjecten verbonden metadata in een voor de afnemer bruikbare vorm. +
Een erfgoedinstelling is een organisatie die erfgoedinformatie beheert en beschikbaar stelt. +
Erfgoedinstellingen moeten samenwerken om hun erfgoedinformatie beter bruikbaar te maken voor gebruikers. Samenwerking zorgt voor afspraken over de manier waarop informatie toegankelijk wordt gemaakt en wordt uitgewisseld. Samenwerking stelt erfgoedinstellingen in staat om elkaars kennis en voorzieningen te benutten. +
Eventuele relaties met termen in andere terminologiebronnen zijn expliciet vermeld in de metadata of in een aparte dataset, een ''linkset''. +
De relatie tussen de verrijkte metadata en de bron is opvraagbaar. +
De relatie tussen verrijking en bron is opvraagbaar. +
F
G
Bronhouders kunnen, op basis van afspraken over de wijze van registratie, de verrijkingen geautomatiseerd opnemen in de eigen registratie. +
Dienst waarmee wordt gewaarborgd dat alleen afnemers die hier recht op hebben toegang krijgen tot digitale informatieobjecten. +
De gebruiker moet kunnen vaststellen of gevonden erfgoedinformatie voldoet aan de eisen van zijn/ haar toepassing. Hierbij kan men onder andere denken aan inhoudelijke bruikbaarheid van een specifiek object (is de foto van het betreffende onderwerp?) of van een selectie (zijn dit alle beschikbare foto’s van het betreffende onderwerp?) +
De gebruiker moet kunnen vaststellen of de erfgoedinformatie duurzaam toegankelijk is. Erfgoedinformatie moet, zolang dat nodig is, door de tijd heen vindbaar, toegankelijk en interpreteer baar zijn voor de gebruiker.
Erfgoedinstellingen dienen daarbij aan te geven wie de doelgroep(en) zijn waarvoor deze informatie toegankelijk gemaakt is. Interpreteerbaarheid van erfgoedinformatie is mede afhankelijk van bestands formaten, software en hardware en de ‘knowledge base’(*) van de gebruiker.
<sub><small>(*) Met ‘knowledge base’ bedoelen we: alle instrumenten die een gebruiker voorhanden moet hebben om informatie te kunnen begrijpen. Dat betekent: technische hulpmiddelen als hardware, software, besturingssystemen. Maar ook kennis van de taal of bijvoorbeeld kunnen lezen of horen. Als bronhouder kun je dit niet allemaal vooraf weten, maar je dient zoveel mogelijk informatie vast te leggen op basis waarvan een gebruiker, nu en in de toekomst, erfgoedinformatie kan vinden, openen en begrijpen.</small></sub> +
Gebruikers moeten de gezamenlijke erfgoedinformatie kunnen combineren met andere informatie, of informatie kunnen toevoegen. Dit varieert van het toevoegen van nieuwe informatie, met als doel deze publiek te maken (zoals bij crowdsourcing), tot het toevoegen van vertrouwelijke informatie voor persoonlijk gebruik (zoals binnen de wetenschap nodig kan zijn). De toegevoegde informatie kan nieuwe informatie zijn (zoals bij genealogische toepassingen), of bestaande informatie (zoals Wikipedia). De bronhouder kan besluiten of de toegevoegde informatie geschikt is om opgenomen te worden in het eigen bronsysteem. +
De gebruiker moet op een efficiënte manier relevante erfgoedinformatie kunnen selecteren en de context van deze informatie kunnen opvragen, zonder hierbij te worden gehinderd door het feit dat erfgoedinformatie door verschillende instellingen wordt beheerd en aangeboden. +
Het bijhouden van profielen van gebruikers. +
De uiteindelijke gevolgtrekking van de rechtenstatus en eventuele toestemming van rechthebbenden, die leidt tot rechten voor gebruikers en afnemers +
Het gebruikmaken van gedeelde termen voor het vinden van erfgoedobjecten. +
Erfgoedmateriaal dat van origine niet digitaal is, maar waarvan door middel van digitalisering een reproductie is gemaakt. +
Dienst waarmee afnemers datasets kunnen opvragen of doorzoeken bij de bronhouder. +
Dienst waarmee afnemers digitale informatieobjecten kunnen opvragen bij de bronhouder. +
Dienst waarmee afnemers metadata kunnen opvragen bij de bronhouder. Dit gaat om alle soorten metadata. +
Dienst waarmee afnemers de metadata van datasets kunnen opvragen bij de bronhouder. +
Dienst waarmee afnemers de metadata van cultuurhistorische objecten of informatieobjecten kunnen opvragen bij de bronhouder. +
Dienst waarmee afnemers de metadata van termen kunnen opvragen bij de bronhouder van een terminologiebron. +
Dienst waarmee afnemers metadata van verrijkingen kunnen opvragen. +
Dienst waarmee afnemers metadata verrijkingen als informatieobject kunnen opvragen. +