Bedrijfsfuncties

Uit DERA
Versie door Rdb (overleg | bijdragen) op 14 sep 2022 om 22:47
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

ArchiMate definieert een ‘business function’ als collectief gedrag dat voldoet aan vastgestelde criteria (vaak gebaseerd op benodigde middelen of benodigde kennis).

Hieronder worden de bedrijfsfuncties die de DERA onderscheidt als ArchiMate-model beschreven. Daarna wordt per bedrijfsfunctie een toelichting gegeven. Deze bestaat uit een definitie en requirements. Deelname aan het Netwerk Digitaal Erfgoed stelt aanvullende eisen, bovenop de taken die een partij altijd al uitvoert. Bij de requirements wordt beschreven of extra taken uitgevoerd moeten worden of dat andere eisen aan een taak worden gesteld. De doelstelling is dat actoren nagaan welke rollen zij binnen het netwerk vervullen en vervolgens kijken welke bedrijfsfuncties hierdoor veranderen. Hierdoor wordt duidelijk of er sprake is van impact op de taken. Voor het bepalen van de grootte van de impact is meer informatie nodig. Hiervoor moet bekend zijn wat de requirements zijn die aan de diensten worden gesteld. Dit wordt in het tweede deel van dit hoofdstuk verder uitgewerkt.

Vanuit het NDE-domein Zichtbaar worden nog geen requirements gesteld. Vanuit dit domein zal in een toekomstige versie van de DERA in de requirements worden verwerkt wat de rol is van gebruikersprofielen en de impact op toegankelijkheid/autorisatie.


ArchiMateNote Bedrijfsfuncties Zorgdragen voor het beheer van digitale informatieobjecten, zoals scans of films. (BusinessFunction) Beheer digitale informatieobjecten Zorgdragen dat de metadata van verrijkingen beheerd wordt. (BusinessFunction) Beheer metadata verrijkingen Rol: bronhouder metadata cultuurhistorisch object. Requirements: <ul> <li>Gebruik termen uit terminologiebronnen in de metadata. Dit zijn de aangrijpingspunten voor vindbaarheid in het netwerk, waardoor het mogelijk wordt om te zoeken op ‘wie’-, ‘wat’-, ‘waar’-, ‘wanneer’-vragen. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om gebruik te maken van gestandaardiseerde definities bij het beschrijven van cultuurhistorische objecten of informatieobjecten.</li> <li>Leg bij het gebruik van terminologiebronnen een relatie met de betreffende term met behulp van een duurzame identifier.</li> <li>Zorg dat de metadatering voldoet aan de (nog nader te bepalen) minimale kwaliteitseisen over de wijze van metadatering.</li> <li>Neem waar zinvol verrijkingen over die door derden worden aangeleverd. Als verrijkingen worden opgenomen, dient te worden bepaald of de toegevoegde informatie duurzaam toegankelijk moet worden gemaakt</li> <li>Zorg dat de auteursrechtelijke status van het object wordt vastgelegd.</li> <li>Druk de gebruiksrechten van de cultuurhistorische objecten en informatieobjecten per object uit, op basis van eigen inzicht, kennis en beleid. Dit kan zelfs voor verschillende verschijningen van het object (fysiek/analoog en digitale representatie) verschillen.</li> </ul> (BusinessFunction) Beheer metadata cultuurhistorische objecten of informatieobjecten Zorgdragen voor het beheer van metadata. Dit gaat om alle soorten metadata. (BusinessFunction) Beheer metadata Zorgdragen dat digitale erfgoedobjecten (zoals scans, films) toegankelijk worden gemaakt voor afnemers. (BusinessFunction) Publicatie digitale informatieobjecten Zorgdragen dat de metadata van cultuurhistorische objecten en informatieobjecten toegankelijk worden gemaakt voor afnemers. (BusinessFunction) Publicatie metadata cultuurhistorische objecten en informatieobjecten Zorgdragen dat de metadata van termen beheerd wordt. (BusinessFunction) Beheer metadata termen Authenticatie en autorisatie betreft het zorgdragen dat alleen afnemers die hier recht op hebben toegang krijgen tot digitale informatieobjecten, zoals scans of films. (BusinessFunction) Authenticatie en autorisatie Zorgdragen dat netwerkvoorzieningen voldoen aan functionele en niet-functionele requirements (zie ook het hoofdstuk [[Diensten]]). De netwerkvoorzieningen ondersteunen de informatieuitwisseling tussen bronhouders en dienstverleners. De bronhouders en dienstverleners moeten daarom de eisen formuleren waaraan de netwerkvoorzieningen moeten voldoen om hen in staat te stellen diensten te leveren. (BusinessFunction) Beheer netwerkvoorziening Het verbinden, combineren, aligneren, integreren of anderszins met elkaar in verband brengen van erfgoedinformatie uit verschillende bronnen. (BusinessFunction) Integratie Zorgdragen dat datasets toegankelijk worden gemaakt voor afnemers. (BusinessFunction) Publicatie datasets Zorgdragen dat de metadata van datasets beheerd wordt. (BusinessFunction) Beheer metadata van datasets Zorgdragen dat metadata toegankelijk worden gemaakt voor afnemers. Dit gaat om alle soorten metadata. (BusinessFunction) Publicatie metadata Zorgdragen dat de metadata van termen toegankelijk worden gemaakt voor afnemers. (BusinessFunction) Publicatie metadata van termen Zorgdragen dat de metadata van een organisatie toegankelijk worden gemaakt voor afnemers. (BusinessFunction) Publicatie metadata van organisatie Zorgdragen dat de metadata van een organisatie beheerd wordt. (BusinessFunction) Beheer metadata van organisatie Zorgdragen dat datasets beheerd worden. (BusinessFunction) Beheer datasets Zorgdragen dat de metadata van datasets geregistreerd worden bij de dienst ''Vindbare datasets''. De datasets worden hierdoor op uniforme, sectoroverschrijdende wijze vindbaar voor afnemers in het Netwerk Digitaal Erfgoed. Deze bedrijfsfunctie vereist dat een bronhouder de metadata van haar datasets al aanbiedt via de dienst ''Gepubliceerde metadata van datasets''. (BusinessFunction) Registratie metadata van datasets bij dienst 'Vindbare datasets' Het zorgdragen dat verrijkingen als eigenstandig informatieobject beheer worden. (BusinessFunction) Beheer verrijkingen Zorgdragen dat de metadata van verrijkingen toegankelijk worden gemaakt voor afnemers. (BusinessFunction) Publicatie metadata verrijkingen Zorgdragen dat de metadata van datasets toegankelijk worden gemaakt voor afnemers. (BusinessFunction) Publicatie metadata van datasets Zorgdragen dat verrijkingen toegankelijk worden gemaakt voor afnemers. (BusinessFunction) Publicatie verrijkingen Het toegankelijk maken van op erfgoedinformatie gebaseerde diensten aan afnemers. (BusinessFunction) Dienstverlening Het gericht verstrekken van erfgoedinformatie aan afnemers. (BusinessFunction) Gericht informatie verstrekken Het ondersteunen van browsen en ondeekken van erfgoedinformatie door afnemers. (BusinessFunction) Ondersteunen van browsen en ontdekken Het ondersteunen van intens beleven van erfgoedinformatie door afnemers. (BusinessFunction) Ondersteunen van intens beleven Het ondersteunen van het creëren met objecten door afnemers. (BusinessFunction) Ondersteunen van creëren met objecten Het ondersteunen van het creëren met datasets door afnemers. (BusinessFunction) Ondersteunen van creëren met datasets ArchiMateNote DERA-keten Zorgdragen dat erfgoedinformatie bruikbaar en zichtbaar is, rekening houdend met de behoeften van de doelgroepen die de dienstverlener bedient. (BusinessFunction) Ontsluiting Het verbinden en beschikbaar stellen van erfgoedinformatie. (BusinessFunction) Beschikbaarstelling Het in stand houden van erfgoedinformatie en het verrijken daarvan met aanvullende informatie. (BusinessFunction) Beheer Het ontvangen en verzamelen van informatieobjecten en bijbehorende metadata en het verwerken ervan tot een voor beheer geschikt formaat. (BusinessFunction) Inwinning Een afnemer is ‘de persoon of organisatie die een dienst in ontvangst neemt. Dit kan een burger, een (medewerker van een) bedrijf of instelling, dan wel een collega binnen de eigen of een andere organisatie zijn’. (Ontleend aan de NORA). De DERA definieert alleen het in ontvangst nemen van informatiediensten. (BusinessRole) Afnemer Een organisatie die verantwoordelijk is voor het in stand houden van een netwerkvoorziening. (BusinessRole) Beheerder netwerkvoorziening Een bronhouder is eigenaar van en verantwoordelijk voor het beheer van minimaal één bron met erfgoedinformatie. (BusinessRole) Bronhouder Een dienstverlener is een persoon of organisatie die voorziet in het leveren van een dienst aan zijn omgeving (de afnemers). (BusinessRole) Dienstverlener Een producent is een persoon of organisatie die een cultuurhistorisch object of informatieobject creëert. (BusinessRole) Producent De rechthebbende bezit een deel of het geheel van het intellectuele eigendom (auteursrecht, naburige rechten) of andersoortige rechten (bijvoorbeeld portretrecht, of rechten op grond van de AVG) op een of meerdere erfgoedobjecten. Gebruik van deze erfgoedobjecten is afhankelijk van vooraf verkregen toestemming van de rechthebbende(n). (BusinessRole) Rechthebbende Een makelaar of mediator is, in de context van DERA, een persoon of organisatie die erfgoedinformatie transformeert, verbindt, combineert, aligneert, integreert of anderszins met elkaar in verband brengt. WAS: Een makelaar of mediator is, in de context van DERA, een persoon of organisatie die erfgoedinformatie verbindt, combineert, aligneert, integreert of anderszins met elkaar in verband brengt. (BusinessRole) Makelaar SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship Deze svg is op 18-10-2024 02:08:31 CEST gegenereerd door ArchiMedes™ © 2016-2024 ArchiXL. ArchiMedes 18-10-2024 02:08:31 CEST




   
   
   

   
   
   
   
   
   
   
   
   

   
   
   

   
   
   

   

De inventarisatie van architectuurpatronen voor de DERA 3.0 heeft tot het inzicht geleid dat het nuttig is de bedrijfsfuncties te plaatsen in een keten. De keten start bij het inwinnen van cultuurhistorische objecten en/of informatieobjecten, zo mogelijk voorzien van bijbehorende metadata; hij eindigt bij de uiteindelijke ontsluiting aan afnemers. Deze keten groepeert de bedrijfsfuncties op een hoger niveau. Verschillende bedrijfsfuncties zijn gericht op het beheren van metadata en digitale informatieobjecten en het beschikbaar stellen daarvan. Onder beschikbaar stellen wordt verstaan: het geschikt maken van erfgoedinformatie voor gebruik door anderen. Een deelaspect hiervan is het transformeren van de erfgoedinformatie naar een (voor publicatie) geschikt formaat. Het bieden van toegang is het onder de juiste voorwaarden ontsluiten van erfgoedinformatie, al dan niet via gemeenschappelijk gebruikte voorzieningen, en valt daarmee onder ontsluiting.

In de keten zijn de rollen zichtbaar. Ook wordt de verbinding gelegd tussen de producent van digitale informatieobjecten en/of metadata en de bronhouder die het materiaal beheert. Bij beschikbaar stellen speelt onder meer de vraag onder welke voorwaarden het materiaal beschikbaar is, c.q. welke rechten van toepassing zijn op het materiaal. Om die reden is ook de rechthebbende als rol onderkend.

Beheer[bewerken]

Beheer datasets

Zorgdragen dat datasets beheerd worden.

RolBronhouder datasets

Requirements:

  • Organiseer versiebeheer Zorg dat versies van de datasets in beheer blijven.
  • Registreer duurzame identifier Zorg dat de datasets duurzame identifiers hebben.

Beheer digitale informatieobjecten

Zorgdragen voor het beheer van digitale informatieobjecten, zoals scans of films.

RolBronhouder digitaal informatieobject

Requirements:

  • Bepaal duurzame toegankelijkheid Zorg dat de beschrijving van de erfgoedinformatie bruikbaar is voor de gebruikers. Als een digitaal informatieobject wordt opgenomen, dient te worden bepaald of het digitale informatieobject duurzaam toegankelijk moet worden gemaakt. Indien dat zo is:
    • Sluit aan bij actuele technologie (migratie, emulatie) zodat ook toekomstige gebruikers erfgoedinformatie als zodanig kunnen blijven herkennen en gebruiken.
    • Alle handelingen (bijvoorbeeld de migratie van het bestandsformaat) die in de loop der tijd met het informatieobject uitgevoerd worden, kunnen invloed hebben op de authenticiteit en integriteit, en dienen dus te worden verantwoord.
    • Leg vast wat de kenmerkende aspecten (essentiële kenmerken (*)) van de erfgoedinformatie zijn.
    (*)De essentiële kenmerken (in het Engels ‘significant properties’) van een informatieobject zijn die eigenschappen die haar inhoud, uiterlijk, gedrag, structuur en context bepalen en die moeten worden gepreserveerd om het digitale object in de tijd toegankelijk en betekenisvol te houden.
  • Biedt inzicht in kwaliteitsaspecten Geef inzicht in (wees transparant over) of de authenticiteit, integriteit, betrouwbaarheid en herkomst van de beheerde informatieobjecten wordt gewaarborgd, de wijze waarop dat gebeurt, en op welke wijze de informatie hierover wordt vastgelegd.
  • Bruikbare beschrijving Zorg dat de beschrijving van de erfgoedinformatie bruikbaar is voor de gebruikers.

Beheer metadata

Zorgdragen voor het beheer van metadata. Dit gaat om alle soorten metadata.

RolBronhouder metadata

Requirements:

  • Behoud duurzame identifiers Zorg dat duurzame identifiers blijven werken, ook als de metadata wijzigen of verwijderd worden: de identifiers kunnen in gebruik zijn bij afnemers.
  • Organiseer open gebruik Zorg dat het open gebruik van metadata wordt georganiseerd.
  • Organiseer versiebeheer Zorg dat versies van de metadata in beheer blijven.
  • Registreer actualiteit Zorg dat informatie over de actualiteit van de metadata wordt vastgelegd, zoals wanneer de metadata voor het eerst gepubliceerd en voor het laatst aangepast zijn.
  • Registreer authenticiteit Zorg dat informatie over de authenticiteit van de metadata wordt vastgelegd.
  • Registreer beschikbaarheid Zorg dat informatie over de verwachte beschikbaarheid van de metadata wordt vastgelegd, de periode waarin ze beschikbaar blijven voor afnemers.
  • Registreer betrouwbaarheid Zorg dat informatie over de betrouwbaarheid van de metadata wordt vastgelegd.
  • Registreer duurzame identifiers Zorg dat de metadata duurzame identifiers hebben.
  • Registreer gebruiksrechten Zorg dat de gebruiksrechten of licenties van de metadata worden vastgelegd.
  • Registreer herkomst Zorg dat informatie over de herkomst van de metadata wordt vastgelegd, zoals de maker en uitgever, maar bijvoorbeeld ook of de metadata afgeleid zijn van andere metadata.
  • Registreer integriteit Zorg dat informatie over de integriteit van de metadata wordt vastgelegd.

Beheer metadata cultuurhistorische objecten of informatieobjecten

Rol: bronhouder metadata cultuurhistorisch object.

Requirements:

  • Gebruik termen uit terminologiebronnen in de metadata. Dit zijn de aangrijpingspunten voor vindbaarheid in het netwerk, waardoor het mogelijk wordt om te zoeken op ‘wie’-, ‘wat’-, ‘waar’-, ‘wanneer’-vragen. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om gebruik te maken van gestandaardiseerde definities bij het beschrijven van cultuurhistorische objecten of informatieobjecten.
  • Leg bij het gebruik van terminologiebronnen een relatie met de betreffende term met behulp van een duurzame identifier.
  • Zorg dat de metadatering voldoet aan de (nog nader te bepalen) minimale kwaliteitseisen over de wijze van metadatering.
  • Neem waar zinvol verrijkingen over die door derden worden aangeleverd. Als verrijkingen worden opgenomen, dient te worden bepaald of de toegevoegde informatie duurzaam toegankelijk moet worden gemaakt
  • Zorg dat de auteursrechtelijke status van het object wordt vastgelegd.
  • Druk de gebruiksrechten van de cultuurhistorische objecten en informatieobjecten per object uit, op basis van eigen inzicht, kennis en beleid. Dit kan zelfs voor verschillende verschijningen van het object (fysiek/analoog en digitale representatie) verschillen.

RolBronhouder metadata cultuurhistorisch object, Bronhouder metadata informatieobject

Beheer metadata termen

Zorgdragen dat de metadata van termen beheerd wordt.

RolBronhouder terminologiebron

Requirements:

  • Bied een wijzigingsproces Zorg dat er een proces is voor het voorstellen en verwerken van aanpassingen van derden aan termen. Zo kunnen afnemers nieuwe termen aandragen of bestaande termen aanscherpen. Deze requirement benoemt niet hoe dit proces eruit moet zien, bijvoorbeeld geautomatiseerd of handmatig; dat dient een bronhouder zelf te bepalen.
  • Registreer betekenis Zorg dat de betekenis van termen duidelijk is voor afnemers. Elke term dient in elk geval een naam en beschrijving te hebben, maar ook een typering die duidelijk maakt wat de aard van de term is, zoals een onderwerp, persoon of plaats.
  • Registreer relaties Zorg dat relaties met termen in andere terminologiebronnen vastgelegd worden. Bijvoorbeeld door aan te geven dat een term in bron A gelijk is aan een term in bron B. Relaties maken erfgoedinformatie beter verbindbaar en vindbaar. Een bronhouder bepaalt zelf met welke andere terminologiebronnen relaties gelegd worden. Bijvoorbeeld met zoveel mogelijk bronnen of enkel met een bron die volgens de bronhouder de meeste autoriteit heeft.
  • Registreer statussen Zorg dat de statussen van termen vastgelegd worden. Zo wordt duidelijk of een term ‘actueel’ of ‘verouderd’ is en wel of niet gebruikt kan worden.
  • Registreer wijzigingen Zorg dat aanpassingen aan termen vastgelegd worden (‘changelog’), zoals de wijziging van de naam of de wijziging van de plek van een term in een thesaurushiërarchie.

Beheer metadata van datasets

Zorgdragen dat de metadata van datasets beheerd wordt.

RolBronhouder datasets

Requirements:

Beheer metadata van organisatie

Zorgdragen dat de metadata van een organisatie beheerd wordt.

RolBronhouder

Requirements:

  • Registreer organisatiekenmerken Zorg dat kenmerken in de metadata de identiteit van de organisatie duidelijk maken voor afnemers. De metadata dient in elk geval de officiële naam te bevatten en bij voorkeur ook een alternatieve naam (zoals een afkorting) en een beschrijving. In de metadata kunnen ook verwijzingen opgenomen worden naar locaties waar meer informatie over de organisatie te vinden is, zoals registers.
  • Verkrijg duurzame identifier Zorg dat de organisatie een duurzame identifier verkrijgt. Dit kan een identifier zijn die door een externe organisatie wordt uitgegeven (zoals een ISIL-, ISNI- of ROR-code) of een identifier die door de organisatie zelf wordt vastgesteld.

Beheer metadata verrijkingen

Zorgdragen dat de metadata van verrijkingen beheerd wordt.

RolBronhouder metadata verrijkingen

Requirements:

  • Hanteer duurzame identifiers Zorg dat verrijkingen middels duurzame identifiers gekoppeld zijn aan erfgoedobjecten.
  • Hanteer gedeelde terminologiebronnen Zorg dat bij gestructureerde verrijkingen gebruik wordt gemaakt van gedeelde terminologiebronnen.
  • Maak afspraken Maak afspraken over structurering en standaarden zodat de verrijkingen geautomatiseerd kunnen worden overgenomen door een bronhouder.
  • Registreer provenance Zorg dat provenance-informatie wordt vastgelegd. Dit geldt in het bijzonder voor metadata die (nog) niet opgenomen is of wordt in de bron. Zodra metadata door de bronhouder wordt opgenomen in de eigen registratie, is deze onderdeel van de bron met bijbehorende kwaliteitsstandaarden en hoeft daar geen uitgebreide provenance meer bij vastgelegd te worden.

Beheer verrijkingen

Het zorgdragen dat verrijkingen als eigenstandig informatieobject beheer worden.

RolBronhouder metadata verrijkingen

Requirements:

  • Registreer gebruiksrechten Zorg dat de gebruiksrechten of licenties van de verrijking wordt vastgelegd.
  • Sla verrijkingen separaat op Zorg dat verrijkingen onafhankelijk opgeslagen zijn van website of collectiebeheersysteem zodat ze behouden blijven en overdraagbaar zijn.
  • Versioneer verrijkingen Zorg dat versies van verrijkingen in beheer blijven. Door de tijd heen kunnen nieuwe versies van verrijkingen beschikbaar komen (bijvoorbeeld door verbeteringen in technologie, of door het vervallen van beperkingen op openbaarmaking). Deze versies moeten onafhankelijk van elkaar kunnen bestaan, zodat de versie die door een afnemer gebruikt is kan worden vastgesteld en zo nodig teruggevonden (bijvoorbeeld in het kader van onderzoek).

Beschikbaarstelling[bewerken]

Integratie

Het verbinden, combineren, aligneren, integreren of anderszins met elkaar in verband brengen van erfgoedinformatie uit verschillende bronnen.

RolMakelaar

Requirements:

Publicatie datasets

Zorgdragen dat datasets toegankelijk worden gemaakt voor afnemers.

RolBronhouder datasets

Requirements:

  • Ontsluit via zoekingang Zorg, indien mogelijk, dat de datasets bevraagd kunnen worden via een zoekingang, zoals een SPARQL- of Triple Pattern Fragments-endpoint, voor hoogwaardig gebruik door afnemers.
  • Publiceer als datadump Zorg dat de datasets als ‘datadump’ gepubliceerd worden, voor laagdrempelig gebruik door afnemers.
  • Publiceer duurzame identifiers Zorg dat de datasets gepubliceerd worden met duurzame identifiers.
  • Publiceer versies Zorg dat versies van de datasets gepubliceerd (blijven) worden: afnemers kunnen eerdere versies gebruiken dan de huidige versie.

Publicatie digitale informatieobjecten

Zorgdragen dat digitale erfgoedobjecten (zoals scans, films) toegankelijk worden gemaakt voor afnemers.

RolBronhouder digitaal informatieobject

Requirements:

  • Biedt inzicht in kwaliteitsaspecten Geef inzicht in (wees transparant over) of de authenticiteit, integriteit, betrouwbaarheid en herkomst van de beheerde informatieobjecten wordt gewaarborgd, de wijze waarop dat gebeurt, en op welke wijze de informatie hierover wordt vastgelegd.
  • Publiceer juridische status Zorg dat de juridische status van het digitale object wordt vastgelegd. Het gaat hier om de rechten op gebruik van digitale erfgoedobjecten (bijvoorbeeld beperkt toegankelijk in verband met wetgeving, auteursrechten of privacy).
  • Verwijs naar digitale representatie Voeg in de metadata van een object een verwijzing naar de digitale representatie van dat object op, als dat technisch en juridisch mogelijk is.

Publicatie metadata

Zorgdragen dat metadata toegankelijk worden gemaakt voor afnemers. Dit gaat om alle soorten metadata.

RolBronhouder metadata

Requirements:

  • Bewaak beschikbaarheid van gepubliceerde metadata Zorg dat de gepubliceerde metadata beschikbaar blijft. Dit vereist controle of duurzame identifiers geldig zijn (‘resolven’) om te voorkomen dat zoekvragen van afnemers van de metadata naar dode links leiden. De controle kan ook worden uitgevoerd door de afnemer met een terugmelding naar de bronhouder dat de check is uitgevoerd op een bepaalde datum.
  • Publiceer actualiteit Zorg dat informatie over de actualiteit van de metadata gepubliceerd wordt, zoals wanneer de metadata voor het eerst gepubliceerd en voor het laatst aangepast zijn.
  • Publiceer authenticiteit Zorg dat informatie over de authenticiteit van de metadata wordt gepubliceerd.
  • Publiceer beschikbaarheid Zorg dat informatie over de verwachte beschikbaarheid van de metadata gepubliceerd wordt. Zo weten afnemers hoelang metadata beschikbaar blijven.
  • Publiceer betrouwbaarheid Zorg dat informatie over de betrouwbaarheid van de metadata wordt gepubliceerd
  • Publiceer duurzame identifiers Zorg dat de metadata gepubliceerd worden met een duurzame identifier.
  • Publiceer gebruiksrechten Zorg dat de gebruiksrechten of licenties van de metadata gepubliceerd worden. Gebruik hiervoor een gestandaardiseerde en machineleesbare rechtenverklaring, zoals van Creative Commons of RightsStatements.org.
  • Publiceer herkomst Zorg dat informatie over de herkomst van de metadata wordt gepubliceerd, zoals de maker en uitgever.
  • Publiceer integriteit Zorg dat informatie over de integriteit van de metadata wordt gepubliceerd.
  • Publiceer linked open data Zorg dat de metadata als linked open data gepubliceerd worden. Voor algemeen gebruik dient een gestandaardiseerd, veelgebruikt vocabulaire benut te worden. Voor specifiek gebruik kan dit een domeinvocabulaire zijn.
  • Publiceer versies Zorg dat versies van de metadata gepubliceerd (blijven) worden (bijvoorbeeld volgens het Memento-protocol): afnemers kunnen eerdere versies gebruiken dan de huidige versie. Uitzondering: soms zijn er wettelijke eisen waardoor eerdere versies van de metadata niet (langer) gepubliceerd mogen worden, bijvoorbeeld in verband met privacy- of auteursrecht.
  • Verstrek informatie over relaties Zorg dat informatie beschikbaar is over relaties tussen termen en metadata van objecten, tussen termen onderling (alignments) en/of tussen (metadata van) objecten onderling (bijvoorbeeld Werk/ Expressie/Manifestatie/Instantierelaties).

Publicatie metadata cultuurhistorische objecten en informatieobjecten

Zorgdragen dat de metadata van cultuurhistorische objecten en informatieobjecten toegankelijk worden gemaakt voor afnemers.

RolBronhouder metadata cultuurhistorisch object, Bronhouder metadata informatieobject

Requirements:

  • Publiceer in Schema.org Zorg dat de metadata als linked open data gepubliceerd worden volgens Schema.org, om de algemene vindbaarheid van metadata te verbeteren.
  • Publiceer in domeinvocabulaires Zorg, indien gewenst, dat de metadata volgens domeinvocabulaires gepubliceerd worden, zoals Linked Art, RiC-O of RDA Elements, om de metadata bruikbaar te maken voor specifieke werkingsgebieden.
  • Publiceer objectverwijzing Zorg dat in de metadata een verwijzing naar de digitale representatie van het object staat, als dat technisch en auteursrechtelijk mogelijk is.

Publicatie metadata van datasets

Zorgdragen dat de metadata van datasets toegankelijk worden gemaakt voor afnemers.

RolBronhouder datasets

Requirements:

  • Publiceer als onderdeel van catalogus Zorg dat de metadata als onderdeel van een catalogus gepubliceerd worden. Zo kunnen afnemers achterhalen welke datasets een bronhouder aanbiedt.
  • Publiceer distributies Zorg dat informatie over de technische vormen waarin datasets beschikbaar zijn gepubliceerd wordt (zogeheten ‘distributies’). Een dataset kan bijvoorbeeld gedownload worden als ‘datadump’ of bevraagd worden via een SPARQL-endpoint.
  • Publiceer in Schema.org of DCAT Zorg dat de metadata als linked open data gepubliceerd worden volgens Schema.org of anders DCAT.
  • Publiceer in webpagina Zorg dat de metadata als JSON-LD en volgens Schema.org gepubliceerd worden in webpagina’s. Zo kunnen zoekmachines de metadata verwerken en vindbaar maken voor gebruikers.
  • Publiceer inhoud Zorg dat informatie over de inhoud van de datasets gepubliceerd wordt, zoals naam en beschrijving. Zo weten afnemers wat zij aan de datasets hebben en bepalen of ze bruikbaar zijn voor hun doel.

Publicatie metadata van organisatie

Zorgdragen dat de metadata van een organisatie toegankelijk worden gemaakt voor afnemers.

RolBronhouder

Requirements:

  • Publiceer in Schema.org of FOAF Zorg dat de metadata als linked open data gepubliceerd worden volgens Schema.org of anders FOAF (voor gebruik bij DCAT; zie bedrijfsfunctie Publicatie metadata van datasets).
  • Publiceer organisatiekenmerken Zorg dat kenmerkende metadata van de organisatie gepubliceerd worden, zoals naam, eventuele alternatieve naam en beschrijving. Zo wordt voor afnemers duidelijk met wie ze van doen hebben.

Publicatie metadata van termen

Zorgdragen dat de metadata van termen toegankelijk worden gemaakt voor afnemers.

RolBronhouder terminologiebron

Requirements:

  • Publiceer in gestandaardiseerd vocabulaire Zorg dat de metadata als linked open data gepubliceerd worden volgens een gestandaardiseerd vocabulaire dat past bij de aard van de termen, zoals SKOS of Schema.org.
  • Publiceer kenmerkende metadata Zorg dat kenmerkende metadata gepubliceerd worden, zoals naam, beschrijving en typering (onderwerp, persoon, plaats, e.d.). Zo wordt de betekenis van termen duidelijk voor afnemers en kunnen zij de gewenste termen selecteren.
  • Publiceer relaties Zorg dat relaties met termen in andere terminologiebronnen gepubliceerd worden. Bijvoorbeeld door de relaties op te nemen in de metadata van termen of door de relaties in een aparte dataset - een linkset - aan te bieden.
  • Publiceer statussen Zorg dat de statussen van termen gepubliceerd worden. Zo kunnen afnemers achterhalen welke termen ‘actueel’ of ‘verouderd’ zijn.
  • Publiceer via SPARQL-endpoint Zorg dat de metadata via een SPARQL-endpoint gepubliceerd worden. Zo kan de metadata op eenduidige en krachtige wijze bevraagd worden door afnemers, waaronder door de dienst Vindbare termen in terminologiebronnen.
  • Publiceer wijzigingen Zorg dat aanpassingen aan de metadata gepubliceerd worden. Zo kunnen afnemers beoordelen of aanpassingen invloed hebben op de manier waarop zij de termen gebruiken.

Publicatie metadata verrijkingen

Zorgdragen dat de metadata van verrijkingen toegankelijk worden gemaakt voor afnemers.

RolBronhouder metadata verrijkingen

Requirements:

  • Publiceer in overeengekomen formaat Zorg dat de metadata in een overeengekomen formaat worden gepubliceerd, zodat bronhouders de verrijkte metadata in hun bronsysteem kunnen overnemen.
  • Publiceer objectverwijzing Zorg dat de gepubliceerde metadata middels een duurzame identifier aan het erfgoedobject is gekoppeld.
  • Publiceer provenance Hanteer (een implementatie van) de W3C provenance ontology PROV-O voor publicatie van relevante provenance-informatie.

Publicatie verrijkingen

Zorgdragen dat verrijkingen toegankelijk worden gemaakt voor afnemers.

RolBronhouder metadata verrijkingen

Requirements:

  • Publiceer gebruiksrechten Zorg dat de gebruiksrechten van de verrijking gepubliceerd worden. Gebruik hiervoor een gestandaardiseerde en machineleesbare rechtenverklaring, zoals van Creative Commons of RightsStatements.org.
  • Publiceer in een gestandaardiseerd formaat Zorg dat, waar mogelijk, verrijkingen in een gestandaardiseerd formaat (bijv. Web Annotation standaard) worden gepubliceerd.
  • Publiceer versies van verrijkingen Zorg dat versies van verrijkingen gepubliceerd worden. Door de tijd heen kunnen nieuwe versies van verrijkingen beschikbaar komen (bijvoorbeeld door verbeteringen in technologie, of door het vervallen van beperkingen op openbaarmaking). Deze versies moeten onafhankelijk van elkaar kunnen bestaan, zodat de versie die door een afnemer gebruikt is kan worden vastgesteld en zo nodig teruggevonden (bijvoorbeeld in het kader van onderzoek).

Ontsluiting[bewerken]

Authenticatie en autorisatie

Authenticatie en autorisatie betreft het zorgdragen dat alleen afnemers die hier recht op hebben toegang krijgen tot digitale informatieobjecten, zoals scans of films.

RolDienstverlener

Requirements:

  • Maak afspraken over authenticatie Maak afspraken met bronhouders over de wijze van authenticatie.
  • Maak afspraken over autorisatie Maak afspraken met bronhouders over de wijze van autorisatie.

Beheer netwerkvoorziening

Zorgdragen dat netwerkvoorzieningen voldoen aan functionele en niet-functionele requirements (zie ook het hoofdstuk Diensten). De netwerkvoorzieningen ondersteunen de informatieuitwisseling tussen bronhouders en dienstverleners. De bronhouders en dienstverleners moeten daarom de eisen formuleren waaraan de netwerkvoorzieningen moeten voldoen om hen in staat te stellen diensten te leveren.

RolBeheerder netwerkvoorziening

Requirements:

  • Duurzaam beheer en doorontwikkeling Zorg dat beheer en doorontwikkeling van de netwerkvoorziening duurzaam belegd zijn.
  • Waarborg kwaliteitsaspecten conform NDE Dienstverleningsconcept Zorg dat de kwaliteitsaspecten zoals die zijn ondergebracht in het NDE Diensverleningsconcept gewaarborgd worden voor de netwerkvoorziening.

Dienstverlening

Het toegankelijk maken van op erfgoedinformatie gebaseerde diensten aan afnemers.

RolDienstverlener

Requirements:

Registratie metadata van datasets bij dienst 'Vindbare datasets'

Zorgdragen dat de metadata van datasets geregistreerd worden bij de dienst Vindbare datasets. De datasets worden hierdoor op uniforme, sectoroverschrijdende wijze vindbaar voor afnemers in het Netwerk Digitaal Erfgoed. Deze bedrijfsfunctie vereist dat een bronhouder de metadata van haar datasets al aanbiedt via de dienst Gepubliceerde metadata van datasets.

RolBronhouder datasets

Requirements: