ArchiMate definieert een ‘business function’ als collectief gedrag dat voldoet aan vastgestelde criteria (vaak gebaseerd op benodigde middelen of benodigde kennis).
Hieronder worden de bedrijfsfuncties die de DERA onderscheidt als ArchiMate-model beschreven. Daarna wordt per bedrijfsfunctie een toelichting gegeven. Deze bestaat uit een definitie en requirements. Deelname aan het Netwerk Digitaal Erfgoed stelt aanvullende eisen, bovenop de taken die een partij altijd al uitvoert. Bij de requirements wordt beschreven of extra taken uitgevoerd moeten worden of dat andere eisen aan een taak worden gesteld. De doelstelling is dat actoren nagaan welke rollen zij binnen het netwerk vervullen en vervolgens kijken welke bedrijfsfuncties hierdoor veranderen. Hierdoor wordt duidelijk of er sprake is van impact op de taken. Voor het bepalen van de grootte van de impact is meer informatie nodig. Hiervoor moet bekend zijn wat de requirements zijn die aan de diensten worden gesteld. Dit wordt in het tweede deel van dit hoofdstuk verder uitgewerkt.
Vanuit het NDE-domein Zichtbaar worden nog geen requirements gesteld. Vanuit dit domein zal in een toekomstige versie van de DERA in de requirements worden verwerkt wat de rol is van gebruikersprofielen en de impact op toegankelijkheid/autorisatie.
De inventarisatie van architectuurpatronen voor de DERA 3.0 heeft tot het inzicht geleid dat het nuttig is de bedrijfsfuncties te plaatsen in een keten. De keten start bij het inwinnen van cultuurhistorische objecten en/of informatieobjecten, zo mogelijk voorzien van bijbehorende metadata; hij eindigt bij de uiteindelijke ontsluiting aan afnemers. Deze keten groepeert de bedrijfsfuncties op een hoger niveau. Verschillende bedrijfsfuncties zijn gericht op het beheren van metadata en digitale informatieobjecten en het beschikbaar stellen daarvan. Onder beschikbaar stellen wordt verstaan: het geschikt maken van erfgoedinformatie voor gebruik door anderen. Een deelaspect hiervan is het transformeren van de erfgoedinformatie naar een (voor publicatie) geschikt formaat. Het bieden van toegang is het onder de juiste voorwaarden ontsluiten van erfgoedinformatie, al dan niet via gemeenschappelijk gebruikte voorzieningen, en valt daarmee onder ontsluiting.
In de keten zijn de rollen zichtbaar. Ook wordt de verbinding gelegd tussen de producent van digitale informatieobjecten en/of metadata en de bronhouder die het materiaal beheert. Bij beschikbaar stellen speelt onder meer de vraag onder welke voorwaarden het materiaal beschikbaar is, c.q. welke rechten van toepassing zijn op het materiaal. Om die reden is ook de rechthebbende als rol onderkend.
Zorgdragen voor het beheer van digitale informatieobjecten, zoals scans of films.
Beheermetadata
Zorgdragen voor het beheer van metadata. Dit gaat om alle soorten metadata.
Beheermetadata cultuurhistorische objecten of informatieobjecten
Rol: bronhoudermetadata cultuurhistorisch object.
Requirements:
Gebruik termen uit terminologiebronnen in de metadata. Dit zijn de aangrijpingspunten voor vindbaarheid in het netwerk, waardoor het mogelijk wordt om te zoeken op ‘wie’-, ‘wat’-, ‘waar’-, ‘wanneer’-vragen. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om gebruik te maken van gestandaardiseerde definities bij het beschrijven van cultuurhistorische objecten of informatieobjecten.
Leg bij het gebruik van terminologiebronnen een relatie met de betreffende term met behulp van een duurzame identifier.
Zorg dat de metadatering voldoet aan de (nog nader te bepalen) minimale kwaliteitseisen over de wijze van metadatering.
Neem waar zinvol verrijkingen over die door derden worden aangeleverd. Als verrijkingen worden opgenomen, dient te worden bepaald of de toegevoegde informatie duurzaam toegankelijk moet worden gemaakt
Zorg dat de auteursrechtelijke status van het object wordt vastgelegd.
Druk de gebruiksrechten van de cultuurhistorische objecten en informatieobjecten per object uit, op basis van eigen inzicht, kennis en beleid. Dit kan zelfs voor verschillende verschijningen van het object (fysiek/analoog en digitale representatie) verschillen.
Beheermetadatatermen
Zorgdragen dat de metadata van termen beheerd wordt.
Beheermetadata van datasets
Zorgdragen dat de metadata van datasets beheerd wordt.
Beheermetadata van organisatie
Zorgdragen dat de metadata van een organisatie beheerd wordt.
Beheermetadataverrijkingen
Zorgdragen dat de metadata van verrijkingen beheerd wordt.
Beheerverrijkingen
Het zorgdragen dat verrijkingen als eigenstandig informatieobject beheer worden.
Authenticatie en autorisatie betreft het zorgdragen dat alleen afnemers die hier recht op hebben toegang krijgen tot digitale informatieobjecten, zoals scans of films.
Beheernetwerkvoorziening
Zorgdragen dat netwerkvoorzieningen voldoen aan functionele en niet-functionele requirements (zie ook het hoofdstuk Diensten). De netwerkvoorzieningen ondersteunen de informatieuitwisseling tussen bronhouders en dienstverleners. De bronhouders en dienstverleners moeten daarom de eisen formuleren waaraan de netwerkvoorzieningen moeten voldoen om hen in staat te stellen diensten te leveren.
Dienstverlening
Het toegankelijk maken van op erfgoedinformatie gebaseerde diensten aan afnemers.
Registratie metadata van datasets bij dienst 'Vindbare datasets'
Zorgdragen dat de metadata van datasets geregistreerd worden bij de dienstVindbare datasets. De datasets worden hierdoor op uniforme, sectoroverschrijdende wijze vindbaar voor afnemers in het Netwerk Digitaal Erfgoed. Deze bedrijfsfunctie vereist dat een bronhouder de metadata van haar datasets al aanbiedt via de dienstGepubliceerde metadata van datasets.
Collectief gedrag dat voldoet aan vastgestelde criteria (vaak gebaseerd op benodigde middelen of benodigde kennis).
Collectief gedrag dat voldoet aan vastgestelde criteria (vaak gebaseerd op benodigde middelen of benodigde kennis).
Instellingen op het gebied van cultuur, erfgoed, onderwijs en onderzoek vormen met elkaar het Netwerk Digitaal Erfgoed. Zij ontwikkelen in Nederland een stelsel van landelijke voorzieningen voor het verbeteren van de zichtbaarheid, bruikbaarheid en houdbaarheid van digitaal erfgoed.
Een persoon of organisatorische entiteit die in staat is gedrag uit te voeren. Een actor kan verschillende rollen vervullen.
De verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van gespecificeerd gedrag.
Een verzameling services die conform een contract of set van afspraken als één geheel wordt geleverd aan afnemers.
Instellingen op het gebied van cultuur, erfgoed, onderwijs en onderzoek vormen met elkaar het Netwerk Digitaal Erfgoed. Zij ontwikkelen in Nederland een stelsel van landelijke voorzieningen voor het verbeteren van de zichtbaarheid, bruikbaarheid en houdbaarheid van digitaal erfgoed.
De verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van gespecificeerd gedrag.
Authenticatie en autorisatie betreft het zorgdragen dat alleen afnemers die hier recht op hebben toegang krijgen tot digitale informatieobjecten, zoals scans of films.
Het in stand houden van erfgoedinformatie en het verrijken daarvan met aanvullende informatie.
Een organisatie die verantwoordelijk is voor het in stand houden van een netwerkvoorziening.
Het verbinden en beschikbaar stellen van erfgoedinformatie.
Het toegankelijk maken van op erfgoedinformatie gebaseerde diensten aan afnemers.
Het verbinden, combineren, aligneren, integreren of anderszins met elkaar in verband brengen van erfgoedinformatie uit verschillende bronnen.
Het ontvangen en verzamelen van informatieobjecten en bijbehorende metadata en het verwerken ervan tot een voor beheer geschikt formaat.
Zorgdragen dat erfgoedinformatie bruikbaar en zichtbaar is, rekening houdend met de behoeften van de doelgroepen die de dienstverlener bedient.
Collectief gedrag dat voldoet aan vastgestelde criteria (vaak gebaseerd op benodigde middelen of benodigde kennis).
Een makelaar of mediator is, in de context van DERA, een persoon of organisatie die erfgoedinformatie transformeert, verbindt, combineert, aligneert, integreert of anderszins met elkaar in verband brengt.
WAS:
Een makelaar of mediator is, in de context van DERA, een persoon of organisatie die erfgoedinformatie verbindt, combineert, aligneert, integreert of anderszins met elkaar in verband brengt.
Het ontvangen en verzamelen van informatieobjecten en bijbehorende metadata en het verwerken ervan tot een voor beheer geschikt formaat.
Een object of een entiteit is een concreet of abstract ding dat bestaat, bestond of zou kunnen bestaan, met inbegrip van de onderlinge verbanden tussen deze dingen.
Metagegevens of metadata zijn gegevens die context, inhoud, structuur en vorm van informatie en het beheer ervan door de tijd heen beschrijven.
De totale informatieruimte die betrekking heeft op cultuurhistorische objecten.
Zorgdragen dat erfgoedinformatie toegankelijk wordt gemaakt voor afnemers.
Een producent is een persoon of organisatie die een cultuurhistorisch object of informatieobject creëert.
Een bronhouder is eigenaar van en verantwoordelijk voor het beheer van minimaal één bron met erfgoedinformatie.
De rechthebbende bezit een deel of het geheel van het intellectuele eigendom (auteursrecht, naburige rechten) of andersoortige rechten (bijvoorbeeld portretrecht, of rechten op grond van de AVG) op een of meerdere erfgoedobjecten. Gebruik van deze erfgoedobjecten is afhankelijk van vooraf verkregen toestemming van de rechthebbende(n).
Het ontvangen en verzamelen van informatieobjecten en bijbehorende metadata en het verwerken ervan tot een voor beheer geschikt formaat.
Het in stand houden van erfgoedinformatie en het verrijken daarvan met aanvullende informatie.
Een dataset is een verzameling van metadata, al dan niet aangevuld met informatieobjecten die door die metadata worden beschreven.
De verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van gespecificeerd gedrag.
Een object of een entiteit is een concreet of abstract ding dat bestaat, bestond of zou kunnen bestaan, met inbegrip van de onderlinge verbanden tussen deze dingen.
Een term is een aanduiding van een entiteit of onderwerp. Zulke termen zijn, onder regie van een bronhouder, opgenomen in een terminologiebron.
Een terminologiebron is een verzameling gepubliceerde termen die onder regie van een bronhouder worden beheerd.
Een term is een aanduiding van een entiteit of onderwerp. Zulke termen zijn, onder regie van een bronhouder, opgenomen in een terminologiebron.
Een verrijking maakt informatie die voorkomt in het oorspronkelijke erfgoedobject of anderszins hoort tot de context expliciet(er). Een bronhouder kan verrijkingen overnemen nadat ze zijn goedgekeurd.
De auteursrechtelijke status van erfgoedinformatie maakt duidelijk of het gebruik ervan beperkt wordt door auteursrechten.
De uiteindelijke gevolgtrekking van de rechtenstatus en eventuele toestemming van rechthebbenden, die leidt tot rechten voor gebruikers en afnemers
Het verbinden en beschikbaar stellen van erfgoedinformatie.
Het verbinden, combineren, aligneren, integreren of anderszins met elkaar in verband brengen van erfgoedinformatie uit verschillende bronnen.
Zorgdragen dat erfgoedinformatie toegankelijk wordt gemaakt voor afnemers.
Zorgdragen dat erfgoedinformatie bruikbaar en zichtbaar is, rekening houdend met de behoeften van de doelgroepen die de dienstverlener bedient.
Authenticatie en autorisatie betreft het zorgdragen dat alleen afnemers die hier recht op hebben toegang krijgen tot digitale informatieobjecten, zoals scans of films.
Een voorziening voor het houdbaar, bruikbaar of zichtbaar maken van erfgoedinformatie, aangeboden door en voor het Netwerk Digitaal Erfgoed.
Een voorziening voor het houdbaar, bruikbaar of zichtbaar maken van erfgoedinformatie, aangeboden door en voor het Netwerk Digitaal Erfgoed.
Niet-functionele requirements beschrijven de kwaliteiteisen waaraan een dienst moet voldoen, bijvoorbeeld welke eisen er gelden ten aanzien van beschikbaarheid, actualiteit, betrouwbaarheid en continuïteit.
Een bronhouder is eigenaar van en verantwoordelijk voor het beheer van minimaal één bron met erfgoedinformatie.
Een dienstverlener is een persoon of organisatie die voorziet in het leveren van een dienst aan zijn omgeving (de afnemers).
Het toegankelijk maken van op erfgoedinformatie gebaseerde diensten aan afnemers.
Een verzameling services die conform een contract of set van afspraken als één geheel wordt geleverd aan afnemers.