Bedrijfsfuncties: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 11: | Regel 11: | ||
In de keten zijn de [[rollen]] zichtbaar. Ook wordt de verbinding gelegd tussen de '''producent''' van digitale informatieobjecten en/of metadata en de bronhouder die het materiaal beheert. Bij beschikbaar stellen speelt onder meer de vraag onder welke voorwaarden het materiaal beschikbaar is, c.q. welke rechten van toepassing zijn op het materiaal. Om die reden is ook de '''rechthebbende''' als rol onderkend. | In de keten zijn de [[rollen]] zichtbaar. Ook wordt de verbinding gelegd tussen de '''producent''' van digitale informatieobjecten en/of metadata en de bronhouder die het materiaal beheert. Bij beschikbaar stellen speelt onder meer de vraag onder welke voorwaarden het materiaal beschikbaar is, c.q. welke rechten van toepassing zijn op het materiaal. Om die reden is ook de '''rechthebbende''' als rol onderkend. | ||
==Inwinning== | |||
{{#arraymap: {{#ask: [[Categorie:BusinessFunctions]] [[-Refers to element.Occurs in view::Id-a892eb12-4f62-0faa-4267-d05eb1d5a236]] [[-Has source element.Has target element.Semantictitle::Inwinning]] [[Documentation::+]]|link=none|limit=1000}}|,|xqqx| | |||
<h3>{{#show:xqqx|?Semantictitle}}</h3> | |||
{{#show:xqqx|?Documentation}}|}} | |||
==Beheer== | ==Beheer== | ||
Regel 23: | Regel 28: | ||
{{#arraymap: {{#ask: [[Categorie:BusinessFunctions]] [[-Refers to element.Occurs in view::Id-a892eb12-4f62-0faa-4267-d05eb1d5a236]] [[-Has source element.Has target element.Semantictitle::Beschikbaarstelling]] [[Documentation::+]]|link=none|limit=1000}}|,|xqqx| | {{#arraymap: {{#ask: [[Categorie:BusinessFunctions]] [[-Refers to element.Occurs in view::Id-a892eb12-4f62-0faa-4267-d05eb1d5a236]] [[-Has source element.Has target element.Semantictitle::Beschikbaarstelling]] [[Documentation::+]]|link=none|limit=1000}}|,|xqqx| | ||
<h3>{{#show:xqqx|?Semantictitle}}</h3> | <h3>{{#show:xqqx|?Semantictitle}}</h3> | ||
{{#show:xqqx|?Documentation}}|}} | {{#show:xqqx|?Documentation}} <!-- go one level deeper for Publicatie functions --> {{#arraymap:{{#ask: [[Categorie:BusinessFunctions]] [[-Refers to element.Occurs in view::Id-a892eb12-4f62-0faa-4267-d05eb1d5a236]] [[-Has source element.Has target element::xqqx]] [[Documentation::+]]|link=none|limit=1000}}|,|yqqy| | ||
<h4>{{#show:yqqy|?Semantictitle}}</h4> | |||
{{#show:yqqy|?Documentation}} | |||
|}} |}} | |||
==Ontsluiting== | ==Ontsluiting== |
Versie van 14 sep 2022 21:21
ArchiMate definieert een ‘business function’ als collectief gedrag dat voldoet aan vastgestelde criteria (vaak gebaseerd op benodigde middelen of benodigde kennis).
Hieronder worden de bedrijfsfuncties die de DERA onderscheidt als ArchiMate-model beschreven. Daarna wordt per bedrijfsfunctie een toelichting gegeven. Deze bestaat uit een definitie en requirements. Deelname aan het Netwerk Digitaal Erfgoed stelt aanvullende eisen, bovenop de taken die een partij altijd al uitvoert. Bij de requirements wordt beschreven of extra taken uitgevoerd moeten worden of dat andere eisen aan een taak worden gesteld. De doelstelling is dat actoren nagaan welke rollen zij binnen het netwerk vervullen en vervolgens kijken welke bedrijfsfuncties hierdoor veranderen. Hierdoor wordt duidelijk of er sprake is van impact op de taken. Voor het bepalen van de grootte van de impact is meer informatie nodig. Hiervoor moet bekend zijn wat de requirements zijn die aan de diensten worden gesteld. Dit wordt in het tweede deel van dit hoofdstuk verder uitgewerkt.
Vanuit het NDE-domein Zichtbaar worden nog geen requirements gesteld. Vanuit dit domein zal in een toekomstige versie van de DERA in de requirements worden verwerkt wat de rol is van gebruikersprofielen en de impact op toegankelijkheid/autorisatie.
De inventarisatie van architectuurpatronen voor de DERA 3.0 heeft tot het inzicht geleid dat het nuttig is de bedrijfsfuncties te plaatsen in een keten. De keten start bij het inwinnen van cultuurhistorische objecten en/of informatieobjecten, zo mogelijk voorzien van bijbehorende metadata; hij eindigt bij de uiteindelijke ontsluiting aan afnemers. Deze keten groepeert de bedrijfsfuncties op een hoger niveau. Verschillende bedrijfsfuncties zijn gericht op het beheren van metadata en digitale informatieobjecten en het beschikbaar stellen daarvan. Onder beschikbaar stellen wordt verstaan: het geschikt maken van erfgoedinformatie voor gebruik door anderen. Een deelaspect hiervan is het transformeren van de erfgoedinformatie naar een (voor publicatie) geschikt formaat. Het bieden van toegang is het onder de juiste voorwaarden ontsluiten van erfgoedinformatie, al dan niet via gemeenschappelijk gebruikte voorzieningen, en valt daarmee onder ontsluiting.
In de keten zijn de rollen zichtbaar. Ook wordt de verbinding gelegd tussen de producent van digitale informatieobjecten en/of metadata en de bronhouder die het materiaal beheert. Bij beschikbaar stellen speelt onder meer de vraag onder welke voorwaarden het materiaal beschikbaar is, c.q. welke rechten van toepassing zijn op het materiaal. Om die reden is ook de rechthebbende als rol onderkend.
Inwinning[bewerken]
Beheer[bewerken]
Beheer datasets
Zorgdragen dat datasets beheerd worden.
Beheer digitale informatieobjecten
Zorgdragen voor het beheer van digitale informatieobjecten, zoals scans of films.
Beheer metadata
Zorgdragen voor het beheer van metadata. Dit gaat om alle soorten metadata.
Beheer metadata cultuurhistorische objecten of informatieobjecten
Rol: bronhouder metadata cultuurhistorisch object.
Requirements:
- Gebruik termen uit terminologiebronnen in de metadata. Dit zijn de aangrijpingspunten voor vindbaarheid in het netwerk, waardoor het mogelijk wordt om te zoeken op ‘wie’-, ‘wat’-, ‘waar’-, ‘wanneer’-vragen. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om gebruik te maken van gestandaardiseerde definities bij het beschrijven van cultuurhistorische objecten of informatieobjecten.
- Leg bij het gebruik van terminologiebronnen een relatie met de betreffende term met behulp van een duurzame identifier.
- Zorg dat de metadatering voldoet aan de (nog nader te bepalen) minimale kwaliteitseisen over de wijze van metadatering.
- Neem waar zinvol verrijkingen over die door derden worden aangeleverd. Als verrijkingen worden opgenomen, dient te worden bepaald of de toegevoegde informatie duurzaam toegankelijk moet worden gemaakt
- Zorg dat de auteursrechtelijke status van het object wordt vastgelegd.
- Druk de gebruiksrechten van de cultuurhistorische objecten en informatieobjecten per object uit, op basis van eigen inzicht, kennis en beleid. Dit kan zelfs voor verschillende verschijningen van het object (fysiek/analoog en digitale representatie) verschillen.
Beheer metadata termen
Zorgdragen dat de metadata van termen beheerd wordt.
Beheer metadata van datasets
Zorgdragen dat de metadata van datasets beheerd wordt.
Beheer metadata van organisatie
Zorgdragen dat de metadata van een organisatie beheerd wordt.
Beheer metadata verrijkingen
Zorgdragen dat de metadata van verrijkingen beheerd wordt.
Beheer verrijkingen
Het zorgdragen dat verrijkingen als eigenstandig informatieobject beheer worden.
Inwinning
Het ontvangen en verzamelen van informatieobjecten en bijbehorende metadata en het verwerken ervan tot een voor beheer geschikt formaat.
Beschikbaarstelling[bewerken]
Beheer
Het in stand houden van erfgoedinformatie en het verrijken daarvan met aanvullende informatie.
Beheer datasets
Zorgdragen dat datasets beheerd worden.
Beheer digitale informatieobjecten
Zorgdragen voor het beheer van digitale informatieobjecten, zoals scans of films.
Beheer metadata
Zorgdragen voor het beheer van metadata. Dit gaat om alle soorten metadata.
Beheer verrijkingen
Het zorgdragen dat verrijkingen als eigenstandig informatieobject beheer worden.
Inwinning
Het ontvangen en verzamelen van informatieobjecten en bijbehorende metadata en het verwerken ervan tot een voor beheer geschikt formaat.
Integratie
Het verbinden, combineren, aligneren, integreren of anderszins met elkaar in verband brengen van erfgoedinformatie uit verschillende bronnen.
Publicatie datasets
Zorgdragen dat datasets toegankelijk worden gemaakt voor afnemers.
Publicatie digitale informatieobjecten
Zorgdragen dat digitale erfgoedobjecten (zoals scans, films) toegankelijk worden gemaakt voor afnemers.
Publicatie metadata
Zorgdragen dat metadata toegankelijk worden gemaakt voor afnemers. Dit gaat om alle soorten metadata.
Publicatie metadata cultuurhistorische objecten en informatieobjecten
Zorgdragen dat de metadata van cultuurhistorische objecten en informatieobjecten toegankelijk worden gemaakt voor afnemers.
Publicatie metadata van datasets
Zorgdragen dat de metadata van datasets toegankelijk worden gemaakt voor afnemers.
Publicatie metadata van organisatie
Zorgdragen dat de metadata van een organisatie toegankelijk worden gemaakt voor afnemers.
Publicatie metadata van termen
Zorgdragen dat de metadata van termen toegankelijk worden gemaakt voor afnemers.
Publicatie metadata verrijkingen
Zorgdragen dat de metadata van verrijkingen toegankelijk worden gemaakt voor afnemers.
Publicatie verrijkingen
Zorgdragen dat verrijkingen toegankelijk worden gemaakt voor afnemers.
Ontsluiting[bewerken]
Authenticatie en autorisatie
Authenticatie en autorisatie betreft het zorgdragen dat alleen afnemers die hier recht op hebben toegang krijgen tot digitale informatieobjecten, zoals scans of films.
Beheer netwerkvoorziening
Zorgdragen dat netwerkvoorzieningen voldoen aan functionele en niet-functionele requirements (zie ook het hoofdstuk Diensten). De netwerkvoorzieningen ondersteunen de informatieuitwisseling tussen bronhouders en dienstverleners. De bronhouders en dienstverleners moeten daarom de eisen formuleren waaraan de netwerkvoorzieningen moeten voldoen om hen in staat te stellen diensten te leveren.
Beschikbaarstelling
Het verbinden en beschikbaar stellen van erfgoedinformatie.
Dienstverlening
Het toegankelijk maken van op erfgoedinformatie gebaseerde diensten aan afnemers.
Registratie metadata van datasets bij dienst 'Vindbare datasets'
Zorgdragen dat de metadata van datasets geregistreerd worden bij de dienst Vindbare datasets. De datasets worden hierdoor op uniforme, sectoroverschrijdende wijze vindbaar voor afnemers in het Netwerk Digitaal Erfgoed. Deze bedrijfsfunctie vereist dat een bronhouder de metadata van haar datasets al aanbiedt via de dienst Gepubliceerde metadata van datasets.