Voorbeelden van concrete systemen

Uit DERA
Versie door Rdb (overleg | bijdragen) op 11 okt 2021 om 00:37 (→‎Collectiebeheersysteem)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
De printervriendelijke versie wordt niet langer ondersteund en kan weergavefouten bevatten. Werk uw browserbladwijzers bij en gebruik de gewone afdrukfunctie van de browser.

De beschrijving van de referentiecomponenten is zo gekozen dat deze generiek toepasbaar is, ongeacht werkingsgebied, en daardoor noodzakelijkerwijs abstract. Concrete systemen zullen (delen van) de beschreven referentiecomponenten en bijbehorende applicatiefuncties invullen. Ter illustratie wordt in deze paragraaf voor een aantal systemen de mapping op de componenten en functies uit de applicatie architectuur weergegeven.

Collectiebeheersysteem[bewerken]

Het collectiebeheersysteem is voor veel erfgoedinstellingen het primaire systeem waarin het beheer van de informatieobjecten en de metadata wordt uitgevoerd. Een collectiebeheersysteem kan het zoeken in het termennetwerk ondersteunen middels een metadataopnamepunt gekoppeld aan een gebruikersinterface.

ArchiMateNote Collectiebeheersysteem Zorgdragen dat erfgoedinformatie bruikbaar en zichtbaar is, rekening houdend met de behoeften van de doelgroepen die de dienstverlener bedient. (BusinessFunction) Ontsluiting Het verbinden en beschikbaar stellen van erfgoedinformatie. (BusinessFunction) Beschikbaarstelling Het in stand houden van erfgoedinformatie en het verrijken daarvan met aanvullende informatie. (BusinessFunction) Beheer Het ontvangen en verzamelen van informatieobjecten en bijbehorende metadata en het verwerken ervan tot een voor beheer geschikt formaat. (BusinessFunction) Inwinning Component die ingekomen data controleert op correctheid en volledigheid en de data uniformeert zodat deze geschikt is voor beheer. (ApplicationComponent) Data-opnamecomponent Controle op correctheid, volledigheid, en specifieke eisen die de bronhouder aan de informatieobjecten en bijbehorende metadata stelt. (ApplicationFunction) Controle Uniformering van ontvangen informatieobjecten en bijbehorende metadata voor verdere verwerking. (ApplicationFunction) Uniformering Component die verantwoordelijk is voor het beheer van digitale informatieobjecten, inclusief de technische en administratieve metadata die nodig is om het informatieobject te kunnen beheren. (ApplicationComponent) Informatieobjectenbeheersys- teem Het vastleggen, bewaren en beheren van informatieobjecten. (ApplicationFunction) Opslag Het op zodanige wijze vastleggen, bewaren en beheren van informatieobjecten dat deze ook na verloop van tijd raadpleegbaar, toegankelijk en authentiek zijn. (ApplicationFunction) Preservering Component die verantwoordelijk is voor het beheer van beschrijvende, structurele en administratieve metadata die nodig is voor, onder andere: * het identificeren en vinden van objecten; * het leggen van relaties tussen individuele objecten die gezamenlijk een eenheid vormen; * het vastleggen van de relaties naar de beschreven objecten; * het (stellen van eisen aan het) gebruik van objecten. (ApplicationComponent) Metadatabeheersysteem Het beschrijven van karakteristieken van informatieobjecten, waaronder identificerende kenmerken en relaties. (ApplicationFunction) Beschrijving Het vastleggen van toegangs- en gebruiksrechten voor een informatieobject. (ApplicationFunction) Registratie toegangs- en gebruiksrechten Component die verantwoordelijk is voor het leveren van (datasets van) informatieobjecten en de aan die informatieobjecten verbonden metadata in een voor de afnemer bruikbare vorm. (ApplicationComponent) Erfgoedinformatiepublicatiecomp- onent Het omzetten van informatieobjecten en bijbehorende metadata naar een voor afnemers geschikt formaat. (ApplicationFunction) Transformatie Het selecteren en voorbereiden van erfgoedinformatie zodat deze gepubliceerd kan worden en afnemers de bruikbaarheid van de gepubliceerde erfgoedinformatie kunnen bepalen. (ApplicationFunction) Voorbereiden publicatie Component die verantwoordelijk is voor het semantisch verbinden van metadata. Geïntegreerde metadata kan desgewenst als verrijking worden overgenomen in het metadatabeheersysteem. (ApplicationComponent) Metadataintegratiecomponent Het semantisch verbinden van metadata uit verschillende bronnen. (ApplicationFunction) Semantische verbinding Component die de toegang tot informatieobjecten beheert, rekening houdend met rechteninformatie en eventuele afnemer- of (doel)groepspecifieke beperkingen (Bijvoorbeeld wanneer informatieobjecten niet beschikbaar zijn voor algemeen publiek, maar alleen voor een specifieke doelgroep zoals onderwijs of onderzoek. Een dergelijke beperking vereist dat alle gebruikers worden geïdentificeerd.). (ApplicationComponent) Toegangsbeheercomp- onent Het, op basis van identificatie, authenticatie en autorisatie, bieden van toegang of het weigeren van toegang indien de afnemer niet geautoriseerd is voor toegang tot de erfgoedinformatie. (ApplicationFunction) IAA Component die fungeert als ingang om erfgoedinformatie op te halen en te vinden, rekening houdend met eventuele toegangsbeperkingen. Er zijn twee soorten interfaces: H2M (human-to-machine) gebruikersinterfaces en M2M (machine-to-machine) applicatieinterfaces. Voorbeelden van erfgoedinformatieleveringspunten zijn: doelgroepgerichte apps, een website met catalogusinformatie, OAI-PMH endpoint, SPARQL-endpoint op een terminologiebron, et cetera. (ApplicationComponent) Erfgoedinformatieleverin- gpunt Het weglaten van erfgoedinformatie die voor de afnemer niet relevant is. (ApplicationFunction) Filtering Het ophalen van erfgoedinformatie in een voor de afnemer geschikt formaat. (ApplicationFunction) Ophalen Het op basis van gericht en exploratief zoeken lokaliseren van de gewenste erfgoedinformatie. (ApplicationFunction) Vinden Component die fungeert als aanleverpunt voor erfgoedinformatie. Controleert of aangeleverde data (informatieobjecten + bijbehorende metadata) voldoet aan de eisen die de bronhouder stelt, en accepteert data die aan de voorwaarden voldoet voor verdere verwerking. (ApplicationComponent) Dataopnamepunt Controle op correctheid, volledigheid, en specifieke eisen die de bronhouder aan de informatieobjecten en bijbehorende metadata stelt. (ApplicationFunction) Controle Ontvangst en verzameling van informatieobjecten en bijbehorende metadata. (ApplicationFunction) Ingestion ApplicationComponent M2M Applicatieinterface Het bieden van machine-machine-interactie (zoals API’s) voor het raadplegen van erfgoedinformatie. (ApplicationFunction) M2M-interactie ApplicationComponent H2M Gebruikersinterface Het bieden van mens-machine-interactie (zoals gebruikersinterfaces, apps, etc.) voor het raadplegen van erfgoedinformatie. (ApplicationFunction) H2M-interactie Component die het gebruik van externe metadata, zoals termen uit een terminologiebron, in het metadatabeheersysteem ondersteunt. (ApplicationComponent) Metadataopnamepunt Het verbinden van beschrijvingen van informatieobjecten aan termen uit terminologiebronnen. (ApplicationFunction) Verbinding termen Component die fungeert als aanleverpunt voor metadata uit externe bronnen. De aangeleverde meta data wordt geïntegreerd met andere metadata door de metadataintegratiecomponent. (ApplicationComponent) Metadataopnamepunt Het leggen van verbindingen met externe metadatabronnen. (ApplicationFunction) Verbinding externe metadatabronnen AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship FlowRelationship FlowRelationship Deze svg is op 20-04-2023 03:49:29 CEST gegenereerd door ArchiMedes™ © 2016-2023 ArchiXL. ArchiMedes 20-04-2023 03:49:29 CEST




   
   

   
   
   
   
   

   
   

   
   

   
   
Primaire positie in DERA-keten
beheer.
Primaire referentiecomponenten
informatieobjectenbeheersysteem, metadatabeheersysteem, metadataopnamepunt.
Primaire applicatiefuncties
:
opslag, preservering, beschrijving, registratie toegangs- en gebruiksrechten, verbinding termen

Annotatiebeheersysteem[bewerken]

In het architectuurpatroon Verrijkingen is het annotatiebeheersysteem gepositioneerd als het systeem waarin verrijkingen onafhankelijk opgeslagen zijn van website of collectiebeheersysteem zodat ze behouden blijven en overdraagbaar zijn. In het annotatiebeheersysteem worden derhalve de verrijkingen beheerd in de vorm van metadata en/of digitale informatieobjecten (zoals transcripties). Vanuit het annotatiebeheersysteem kunnen verrijkingen teruggeleverd worden aan de oorspronkelijke bronhouder om daar in het collectiebeheersysteem te worden opgenomen.

ArchiMateNote ArchiMateNote Annotatiebeheersysteem Zorgdragen dat erfgoedinformatie bruikbaar en zichtbaar is, rekening houdend met de behoeften van de doelgroepen die de dienstverlener bedient. (BusinessFunction) Ontsluiting Het verbinden en beschikbaar stellen van erfgoedinformatie. (BusinessFunction) Beschikbaarstelling Het in stand houden van erfgoedinformatie en het verrijken daarvan met aanvullende informatie. (BusinessFunction) Beheer Het ontvangen en verzamelen van informatieobjecten en bijbehorende metadata en het verwerken ervan tot een voor beheer geschikt formaat. (BusinessFunction) Inwinning Component die ingekomen data controleert op correctheid en volledigheid en de data uniformeert zodat deze geschikt is voor beheer. (ApplicationComponent) Data-opnamecomponent Controle op correctheid, volledigheid, en specifieke eisen die de bronhouder aan de informatieobjecten en bijbehorende metadata stelt. (ApplicationFunction) Controle Uniformering van ontvangen informatieobjecten en bijbehorende metadata voor verdere verwerking. (ApplicationFunction) Uniformering Component die verantwoordelijk is voor het beheer van digitale informatieobjecten, inclusief de technische en administratieve metadata die nodig is om het informatieobject te kunnen beheren. (ApplicationComponent) Informatieobjectenbeheersys- teem Het vastleggen, bewaren en beheren van informatieobjecten. (ApplicationFunction) Opslag Het op zodanige wijze vastleggen, bewaren en beheren van informatieobjecten dat deze ook na verloop van tijd raadpleegbaar, toegankelijk en authentiek zijn. (ApplicationFunction) Preservering Component die verantwoordelijk is voor het beheer van beschrijvende, structurele en administratieve metadata die nodig is voor, onder andere: * het identificeren en vinden van objecten; * het leggen van relaties tussen individuele objecten die gezamenlijk een eenheid vormen; * het vastleggen van de relaties naar de beschreven objecten; * het (stellen van eisen aan het) gebruik van objecten. (ApplicationComponent) Metadatabeheersysteem Het beschrijven van karakteristieken van informatieobjecten, waaronder identificerende kenmerken en relaties. (ApplicationFunction) Beschrijving Het vastleggen van toegangs- en gebruiksrechten voor een informatieobject. (ApplicationFunction) Registratie toegangs- en gebruiksrechten Component die verantwoordelijk is voor het leveren van (datasets van) informatieobjecten en de aan die informatieobjecten verbonden metadata in een voor de afnemer bruikbare vorm. (ApplicationComponent) Erfgoedinformatiepublicatiecomp- onent Het omzetten van informatieobjecten en bijbehorende metadata naar een voor afnemers geschikt formaat. (ApplicationFunction) Transformatie Het selecteren en voorbereiden van erfgoedinformatie zodat deze gepubliceerd kan worden en afnemers de bruikbaarheid van de gepubliceerde erfgoedinformatie kunnen bepalen. (ApplicationFunction) Voorbereiden publicatie Component die verantwoordelijk is voor het semantisch verbinden van metadata. Geïntegreerde metadata kan desgewenst als verrijking worden overgenomen in het metadatabeheersysteem. (ApplicationComponent) Metadataintegratiecomponent Het semantisch verbinden van metadata uit verschillende bronnen. (ApplicationFunction) Semantische verbinding Component die de toegang tot informatieobjecten beheert, rekening houdend met rechteninformatie en eventuele afnemer- of (doel)groepspecifieke beperkingen (Bijvoorbeeld wanneer informatieobjecten niet beschikbaar zijn voor algemeen publiek, maar alleen voor een specifieke doelgroep zoals onderwijs of onderzoek. Een dergelijke beperking vereist dat alle gebruikers worden geïdentificeerd.). (ApplicationComponent) Toegangsbeheercomp- onent Het, op basis van identificatie, authenticatie en autorisatie, bieden van toegang of het weigeren van toegang indien de afnemer niet geautoriseerd is voor toegang tot de erfgoedinformatie. (ApplicationFunction) IAA Component die fungeert als ingang om erfgoedinformatie op te halen en te vinden, rekening houdend met eventuele toegangsbeperkingen. Er zijn twee soorten interfaces: H2M (human-to-machine) gebruikersinterfaces en M2M (machine-to-machine) applicatieinterfaces. Voorbeelden van erfgoedinformatieleveringspunten zijn: doelgroepgerichte apps, een website met catalogusinformatie, OAI-PMH endpoint, SPARQL-endpoint op een terminologiebron, et cetera. (ApplicationComponent) Erfgoedinformatieleverin- gpunt Het weglaten van erfgoedinformatie die voor de afnemer niet relevant is. (ApplicationFunction) Filtering Het ophalen van erfgoedinformatie in een voor de afnemer geschikt formaat. (ApplicationFunction) Ophalen Het op basis van gericht en exploratief zoeken lokaliseren van de gewenste erfgoedinformatie. (ApplicationFunction) Vinden Component die fungeert als aanleverpunt voor erfgoedinformatie. Controleert of aangeleverde data (informatieobjecten + bijbehorende metadata) voldoet aan de eisen die de bronhouder stelt, en accepteert data die aan de voorwaarden voldoet voor verdere verwerking. (ApplicationComponent) Dataopnamepunt Controle op correctheid, volledigheid, en specifieke eisen die de bronhouder aan de informatieobjecten en bijbehorende metadata stelt. (ApplicationFunction) Controle Ontvangst en verzameling van informatieobjecten en bijbehorende metadata. (ApplicationFunction) Ingestion ApplicationComponent M2M Applicatieinterface Het bieden van machine-machine-interactie (zoals API’s) voor het raadplegen van erfgoedinformatie. (ApplicationFunction) M2M-interactie ApplicationComponent H2M Gebruikersinterface Het bieden van mens-machine-interactie (zoals gebruikersinterfaces, apps, etc.) voor het raadplegen van erfgoedinformatie. (ApplicationFunction) H2M-interactie Component die het gebruik van externe metadata, zoals termen uit een terminologiebron, in het metadatabeheersysteem ondersteunt. (ApplicationComponent) Metadataopnamepunt Het verbinden van beschrijvingen van informatieobjecten aan termen uit terminologiebronnen. (ApplicationFunction) Verbinding termen Component die fungeert als aanleverpunt voor metadata uit externe bronnen. De aangeleverde meta data wordt geïntegreerd met andere metadata door de metadataintegratiecomponent. (ApplicationComponent) Metadataopnamepunt Het leggen van verbindingen met externe metadatabronnen. (ApplicationFunction) Verbinding externe metadatabronnen AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship FlowRelationship SpecializationRelationship SpecializationRelationship FlowRelationship FlowRelationship Deze svg is op 20-04-2023 03:49:30 CEST gegenereerd door ArchiMedes™ © 2016-2023 ArchiXL. ArchiMedes 20-04-2023 03:49:30 CEST




   
   

   
   
   
   
   

   
   

   
   

   
   
Primaire positie in DERA-keten
beheer, beschikbaarstelling.
Primaire referentiecomponenten
metadataopnamepunt, metadataintegratiecomponent, metadatabeheersysteem, informatieobjectenbeheersysteem, erfgoedinformatiepublicatiecomponent.
Primaire functies
verbinding externe metadatabronnen, semantische verbinding, beschrijving, registratie toegangs- en gebruiksrechten, opslag, preservering, transformatie, voorbereiden publicatie.

Aggregatieplatform Van Gogh Worldwide[bewerken]

In het aggregatieplatform van Van Gogh Worldwide(*) komt informatie over het werk van Vincent van Gogh samen vanuit diverse collectiebeherende instellingen. Dit platform is een concreet voorbeeld van een annotatiebeheersysteem zoals hierboven beschreven, waarbij de verrijkingen/annotaties die door Van Gogh Worldwide worden beheerd de alignments tussen informatieobjecten uit onderliggende bron-/collectiebeheersystemen zijn.

Neem als voorbeeld het schilderij De Aardappeleters in het Van Gogh Museum. Daarover ligt informatie vast in verschillende bronnen. Uiteraard in het collectiebeheersysteem van het Van Gogh Museum zelf, maar bijvoorbeeld ook in RKDimages van het RKD en in Wikidata. Vanuit de linked data-gedachte worden deze bronnen bij elkaar gebracht op het platform van Van Gogh Worldwide. Om de data uit de verschillende bronnen bij elkaar te brengen, is het in ieder geval noodzakelijk dat de URI’s uit de bronsystemen aan elkaar verbonden worden. Deze verbinding (alignment) wordt in dit geval door het aggregatieplatform van Van Gogh Worldwide aangebracht en daar beheerd. De sleutels die de basis vormen voor de alignment worden in het aggregatieplatform beheerd, en verbonden aan de (identifiers van) de objecten die in de bronsystemen bekend zijn.

De kern van het aggregatieplatform, in termen van de referentiecomponenten, bestaat uit een metadataintegratiecomponent dat zorgt voor semantische verbinding c.q. alignment. Het platform verzorgt de transformatie en integratie van de brondata naar het datamodel dat op het platform wordt gehanteerd. Deze verrijkingen worden door de bronhouder gevalideerd, waarna deze op het portaal gepubliceerd worden.

(*) Dit voorbeeld is illustratief, en niet bedoeld als normatief kader voor de werking of realisatie van een aggregatieplatform. Zie ook het architectuurpatroon Verrijkingen in het informatieve deel van de DERA. Over fundamentele vraagstukken als wie is (moet zijn) verantwoordelijk voor het aanbrengen en beheren van alignments worden in de DERA nog geen normatieve uitspraken gedaan. Er kunnen daarin verschillende keuzes worden gemaakt.