Brontekst bekijken van Langetermijnbewaring (OAIS)

==Synoniemen==
* Open Archival Information System
* E-depot
* Preservering

==Inleiding en aanleiding==
Archiefinstellingen houden zich bezig met beheer en behoud van archieven. Zij dienen daarbij de (digitale) duurzaamheid van het archief voor lange tijd te organiseren. Ook andere erfgoedinstellingen, zoals musea en bibliotheken, kunnen zich bezighouden met langetermijnbewaring. Het OAIS-referentiemodel beschrijft de organisatie van een ‘Open Archival Information System’, een OAIS-archief. Zo’n archief voldoet aan bepaalde verantwoordelijkheden en eisen ten aanzien van onder andere de verkrijging en toegankelijkheid van informatie en de benodigde procedures en processen. Het model richt zich primair op digitale archieven, dat wil zeggen: archieven die digitaal materiaal bewaren en toegankelijk maken.

==Werkingsgebied==
Dit patroon is van toepassing op alle erfgoedinstellingen die zich richten op het voor lange termijn bewaren van en toegang bieden tot erfgoedinformatie.

==Toepassingsgebied==
Het gedurende lange tijd bewaren en toegankelijk maken van erfgoedinformatie.

==Status==
OAIS is een conceptueel raamwerk dat al geruime tijd bestaat en zich vooral bewezen heeft bij grotere archief-/erfgoedinstellingen.

==Voorbeelden==
* Diverse organisaties – zoals Beeld en Geluid, Nationaal Archief en Koninklijke Bibliotheek – passen het OAIS-referentiemodel toe voor langetermijnbewaring.
* Het NDE-domein Digitaal Erfgoed Houdbaar levert een bijdrage aan de doorontwikkeling van OAIS en ondersteuning van de Nederlandstalige community (https://www.netwerkdigitaalerfgoed.nl/kennis-en-voorzieningen/digitaal-erfgoed-houdbaar/oais/).

==Architectuur==
Het OAIS-referentiemodel beschrijft hoe een Open Archival Information System functioneel is opgebouwd. Deze beschrijving richt zich op de bedrijfslaag en geeft onder meer inzicht in de benodigde verwerkingsstappen. 

De ''use case'' van het architectuurpatroon ziet er op hoofdlijnen als volgt uit:

''Startconditie'': een producent heeft te archiveren informatie en wil die informatie in een archief onderbrengen.
# Het OAIS-archief ontvangt de te archiveren informatie van een producent (producer). De aangeleverde informatie wordt aangeduid als een SIP, een ''submission information package'', dat voorzien is van metadata. 
# Het SIP wordt via een zogenaamde ''ingest''-functie gecontroleerd en voorzien van (aanvullende) metadata. 
# Dit leidt tot informatie (in het referentiemodel aangeduid als een AIP – een ''archival information package'') die door het OAIS-archief opgenomen kan worden in de Archival Storage. 

''Eindconditie'': de inhoud van het archief kan naar gebruikers (consumers) worden ontsloten als een DIP, een ''dissemination information package''. 

De ''producer'' en de ''consumer'' kunnen zowel menselijke als machine-actoren zijn.

<!-- TODO OAIS in DERA 3.0-model onderbrengen {{DisplayArchiMateDiagram|page=Id-92a22d20-858f-1294-6c4d-46359cde2f65|nopanel=true}} -->

OAIS is een ISO-standaard [https://www.iso.org/standard/57284.html 14721:2012]. De volledige architectuur van OAIS is uitvoerig beschreven in publicaties als ''The Consultative Committee for Space Data Systems (CCSDS)'', ''Recommended Practice for an OAIS Reference Model (Magenta Book)'' en ''Het OAIS-model, een leidraad voor duurzame toegankelijkheid''.

==Positionering in DERA==
[[Bestand:Langetermijnbewaring.png|800px]]

De functies in OAIS zijn vooral gericht op het beheren van (erfgoed)informatie, als schakel tussen het inwinnen en beschikbaar stellen van die informatie. Primair is het OAIS-archief een plek waar digitale informatieobjecten duurzaam opgeslagen worden.

De DERA-bedrijfsarchitectuur stelt geen eigen eisen bij de functie {{Link|Bedrijfsfuncties|Beheren digitale informatieobjecten}} omdat het normatieve deel de koppelvlakken tussen organisaties beschrijft.

Dit architectuurpatroon geeft een invulling aan bepaalde eisen die vanuit Houdbaar c.q. langetermijnbewaring aan erfgoedinformatie worden gesteld. Een overeenkomstige dienst ''Beheerde informatieobjecten'' ontbreekt in de DERA en zou toegevoegd kunnen worden. Voor de functies {{Link|Bedrijfsfuncties|Beheren metadata cultuurhistorische objecten}} of {{Link|Bedrijfsfuncties|Beheren informatieobjecten}} stelt de DERA (nog nader te bepalen) kwaliteitseisen aan de wijze van metadatering. Soortgelijke eisen kunnen geformuleerd worden voor de wijze van beheer van informatieobjecten en dit patroon geeft daar voor het aspect (langdurige) beschikbaarheid een invulling voor. Het OAIS-referentiemodel plaatst een OAIS-archief tussen de producer en consumer. De rol van producer is in de DERA nog niet als zodanig bekend, net zo min als de functies inwinnen en beschikbaar stellen.

OAIS plaatst metadatering binnen de Ingest-functie, die in de uitgebreide DERA-keten valt onder ‘Inwinnen’. De trigger is altijd een aanlevering van een SIP (vanuit de producer). Er bestaan echter meer mogelijke triggers voor het genereren van metadata. Bijvoorbeeld: wanneer een nieuwe terminologiebron beschikbaar komt, kan bestaande metadatering verbeterd worden. De trigger ligt in dat geval niet bij de producer. Het is dus niet zo dat alle metadatering binnen de context van het OAIS-archief plaatsvindt. Omdat de functie Inwinnen nieuw is in de DERA, zijn er nog geen eisen voor geformuleerd. Bij welke deelfunctie(s) binnen Inwinnen en/of Beheren de verantwoordelijkheid ligt voor verbetering van bestaande metadatering is daardoor nog niet gespecificeerd.