Bedrijfsfuncties

Archimate definieert een “business function” als collectief gedrag dat voldoet aan vastgestelde criteria (vaak gebaseerd op benodigde middelen of benodigde kennis).

Hieronder worden de bedrijfsfuncties die de DERA onderscheidt als Archimate-model beschreven. Daarna wordt per bedrijfsfunctie een toelichting gegeven. Deze bestaat uit een definitie en requirements. Deelname aan het Netwerk Digitaal Erfgoed stelt aanvullende eisen. Bij de requirements wordt beschreven of extra taken uitgevoerd moeten worden of dat andere eisen aan een activiteit worden gesteld. De doelstelling is dat actoren nagaan welke rollen zij binnen het netwerk vervullen en vervolgens kijken welke bedrijfsfuncties hierdoor veranderen. Hierdoor kan globaal bepaald worden of er sprake is van impact. Voor het bepalen van de grootte van de impact is meer informatie nodig. Hiervoor moet bekend zijn wat de requirements zijn die aan de diensten worden gesteld. Dit wordt in een apart hoofdstuk verder uitgewerkt.

Selecteer een kleurenweergave :

Originele kleuren

ArchiMate basiskleuren

   Bedrijfslaag

Publiceren metadata van datasets

Datasets bevatten metadata, maar worden zelf ook beschreven met metadata. Publiceren van deze metadata zorgt ervoor dat afnemers kunnen opvragen welke datasets beschikbaar zijn, wie ze aanbiedt en wat de kwaliteit van een dataset is. Rol: bronhouder. Requirements van Netwerk Digitaal Erfgoed: - Publiceer de metadata van datasets als Linked Data.

- Zorg dat metadata altijd vrijelijk te gebruiken zijn, als open data. Deze rechten moeten automatisch verwerkbaar zijn en moeten expliciet worden aangegeven op het niveau van de gehele dataset.

Beheren metadata verrijkingen

Rol: Bronhouder metadata verrijkingen. Requirements van Netwerk Digitaal Erfgoed: - Maak afspraken over structurering en standaarden zodat de verrijkingen geautomatiseerd kunnen worden overgenomen door een bronhouder erfgoed metadata. - Zorg dat verrijkingen middels duurzame identifiers gekoppeld zijn aan erfgoedobjecten. - Zorg dat bij gestructureerde verrijkingen gebruik wordt gemaakt van gedeelde terminologiebronnen. - Zorg dat verrijkingen onafhankelijk opgeslagen zijn van website of collectiebeheersysteem zodat ze behouden blijven en overdraagbaar zijn.

- Zorg dat de auteursrechtelijke status van de verrijking wordt vastgelegd.

Beheren generieke voorziening

Zorgdragen dat generieke voorzieningen voldoen aan functionele en niet-functionele eisen. De generieke voorzieningen ondersteunen de informatie-uitwisseling tussen bronhouders en dienstverleners. De bronhouders en dienstverleners moeten daarom de eisen formuleren waaraan de generieke voorzieningen moeten voldoen om hen in staat te stellen diensten te leveren. Rol: beheerder generieke voorzieningen. Requirements van Netwerk Digitaal Erfgoed: - het verstrekken van informatie over organisaties en datasets in het netwerk; - het verstrekken van informatie over gestandaardiseerde termen; - het bewaken van de beschikbaarheid van gepubliceerde metadata. Dit vereist controle of duurzame identifiers geldig zijn (“resolven”) om te voorkomen dat zoekvragen van afnemers aan de generieke voorzieningen naar dode links leiden. De controle kan ook worden uitgevoerd door de bronhouder met een terugmelding naar de generieke voorziening dat de check is uitgevoerd op een bepaalde datum.

- het verstrekken van informatie over relaties tussen termen en digitale informatieobjecten.

Beheren metadata informatieobject

Rol: Bronhouder metadata cultuurhistorisch object. Requirements van Netwerk Digitaal Erfgoed: - Gebruik terminologiebronnen. Dit zijn de aangrijpingspunten voor vindbaarheid in het netwerk, waardoor het mogelijk wordt om te zoeken op “wie”-, “wat”-, “waar”-, “wanneer”-vragen. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om gebruik te maken van gestandaardiseerde definities bij het beschrijven van cultuurhistorische objecten of informatieobjecten. Door bij de metadatering de relatie te leggen met termen uit terminologiebronnen wordt de vindbaarheid vergroot. Leg bij het gebruik van terminologiebronnen een relatie met de betreffende term met behulp van een duurzame identifier. - Zorg dat de metadatering voldoet aan de (nog nader te bepalen) minimale kwaliteitseisen over de wijze van metadatering. - Neem waar zinvol verrijkingen over die door derden worden aangeleverd. - Zorg dat de auteursrechtelijke status van het object wordt vastgelegd.

- Druk de gebruiksrechten van de cultuurhistorische objecten en informatieobjecten op het individuele niveau uit, op basis van eigen inzicht, kennis en beleid. Dit kan zelfs voor verschillende verschijningen van het object (fysiek/analoog en digitale representatie) verschillen.

Beheren metadata terminologiebron

Rol: Bronhouder terminologiebron. Requirements van Netwerk Digitaal Erfgoed: - Zorg dat termen een duurzame identifier hebben. - Leg relaties met termen in andere terminologiebronnen. - Zorg dat terminologiebronnen waar mogelijk onderling consistent zijn en inhoudelijk met elkaar verbonden worden. Dit vergt afspraken tussen bronhouders van terminologiebronnen. Dit geldt specifiek voor terminologiebronnen die binnen de invloedssfeer van het NDE vallen. Er wordt ook gebruik gemaakt van externe terminologiebronnen als GeoNames. Daar zal het maken van afspraken veel lastiger zijn, maar het NDE kan actief werken aan het opnemen van verwijzingen naar externe bronnen. Bronnen als DBpedia bieden hiervoor ook mogelijkheden.

- Zorg dat er een goed proces komt voor het doorgeven en verwerken van wijzigingsvoorstellen voor terminologiebronnen die binnen de invloedssfeer van het NDE vallen. Hiervoor zullen bestaande afspraken aangescherpt moeten worden, aangezien deze terminologiebronnen meer en intensiever gebruikt gaan worden door dienstverleners en bronhouders. Hierbij kunnen gebruikers bijvoorbeeld voorstellen om kandidaat-termen toe te voegen.

Publiceren digitale informatieobjecten

Zorgdragen dat digitale erfgoedobjecten (zoals scans, pdf’s, films) toegankelijk worden gemaakt voor afnemers. Rol: bronhouder digitale informatieobjecten. Requirements van Netwerk Digitaal Erfgoed: - Zorg dat de auteursrechtelijke status van het digitale object wordt vastgelegd. Het gaat hier om de rechten op gebruik van digitale erfgoedobjecten (bijvoorbeeld beperkt toegankelijk i.v.m. wetgeving, auteursrechten of privacy).

- Voeg waar mogelijk - zowel technisch als auteursrechtelijk - een directe verwijzing naar de digitale representatie toe (bestand).

Beheren metadata cultuurhistorisch object

Rol: Bronhouder metadata cultuurhistorisch object. Requirements van Netwerk Digitaal Erfgoed: - Gebruik terminologiebronnen. Dit zijn de aangrijpingspunten voor vindbaarheid in het netwerk, waardoor het mogelijk wordt om te zoeken op “wie”-, “wat”-, “waar”-, “wanneer”-vragen. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om gebruik te maken van gestandaardiseerde definities bij het beschrijven van cultuurhistorische objecten of informatieobjecten. Door bij de metadatering de relatie te leggen met termen uit terminologiebronnen wordt de vindbaarheid vergroot. Leg bij het gebruik van terminologiebronnen een relatie met de betreffende term met behulp van een duurzame identifier. - Zorg dat de metadatering voldoet aan de (nog nader te bepalen) minimale kwaliteitseisen over de wijze van metadatering. - Neem waar zinvol verrijkingen over die door derden worden aangeleverd. - Zorg dat de auteursrechtelijke status van het object wordt vastgelegd.

- Druk de gebruiksrechten van de cultuurhistorische objecten en informatieobjecten op het individuele niveau uit, op basis van eigen inzicht, kennis en beleid. Dit kan zelfs voor verschillende verschijningen van het object (fysiek/analoog en digitale representatie) verschillen.

Beheren metadata

Zorgdragen voor de kwaliteit van metadata.

Beheren digitale informatieobjecten

Zorgdragen voor het beheer van digitale informatieobjecten, zoals scans, pdf’s, films. Rol: bronhouder digitaal informatieobject. Requirements van Netwerk Digitaal Erfgoed:

Vanuit het NDE-domein Zichtbaarheid worden geen requirements gesteld. Vanuit Houdbaar wel, maar deze requirements vallen buiten scope van DERA 2.0 omdat het accent voor deze release vooral op Bruikbaar ligt.

Publiceren metadata informatieobjecten

Zorgdragen dat metadata van informatieobjecten toegankelijk worden gemaakt voor afnemers. Rol: bronhouder metadata informatieobjecten. Requirements: - Publiceer metadata als Linked Data.

- Zorg dat metadata altijd vrijelijk te gebruiken zijn, als open data. Deze rechten moeten automatisch verwerkbaar zijn en moeten expliciet worden aangegeven op het niveau van de gehele dataset.

Authenticatie en autorisatie

Zorgdragen dat alleen afnemers die hier recht op hebben toegang krijgen tot digitale erfgoedobjecten, zoals scans, pdf’s of films. Bij authenticatie wordt geverifieerd of de identiteit van de afnemer correct is. Bij autorisatie wordt bepaald of de afnemer recht heeft op de gevraagde informatie. Rol: bronhouder digitaal informatieobject. Requirements van Netwerk Digitaal Erfgoed: - Zorg dat authenticatie en autorisatie van afnemers mogelijk is. Hiervoor zijn afspraken met dienstverleners nodig. Wanneer hier afspraken over zijn gemaakt, worden deze in een volgende versie van de DERA uitgewerkt.