Toelichting

ArchiMate-modellen > DERA 4.0 > Eigenschapdefinities > Toelichting

ArchiMate-eigenschapdefinitie Toelichting

Eigenschapdefinitie-id	:	Id-40c52ac1-ebc3-53c7-4c9a-ba3cbf967915
ArchiMate-model	:	DERA 4.0
Datatype	:	string
Meest voorkomende waarden top-20	:	Alignments kunnen bijvoorbeeld voorkomen als links tussen termen die synoniemen of dezelfde objecten representeren. (1) Informatieobjecten zijn in essentie heel breed. Vanuit DERA bezien:<ul><li>bevat een informatieobject informatie over een of meerdere cultuurhistorische objecten;</li><li>is een informatieobject digital born, gedigitaliseerd of analoog;</li><li>bestaat, bestond of zou een informatieobject kunnen (gaan) bestaan;</li><li>kan een informatieobject samengesteld zijn uit verschillende informatieobjecten (aggregatie).</li></ul>Tezamen dekken de informatieobjecten alle aspecten die relevant zijn om erfgoedinformatie uit te drukken. (1) <p>Een terminologiebron is een lijst van termen die desgewenst kan worden verrijkt met synoniemen en relaties. Een eenvoudige vorm van een terminologiebron is een lijst van termen zonder onderlinge relaties. Een geavanceerde vorm van een terminologiebron is een thesaurus. Hierin kunnen de concepten hiërarchisch worden gerangschikt, verwijzingen worden opgenomen, van synoniemen en taalequivalenten worden voorzien, binnen een betekenis worden geplaatst (scope note) en van bronvermelding worden voorzien.</p><p>Termen uit verschillende terminologiebronnen kunnen betrekking hebben op dezelfde entiteit of hetzelfde onderwerp. Dat vraagt om alignment tussen de terminologiebronnen.</p> (1) De kern van een term wordt gevormd door een naam en een duurzame identifier, aangevuld met een beschrijving/definitie en andere relevante informatie die als referentiedata gebruikt kan worden. <ul><li>Termen worden gebruikt bij of in de beschrijving van cultuurhistorische objecten en informatieobjecten.</li><li>Termen hebben betrekking op concepten (begrippen, categorieën, onderwerpen, etc.) of named entities (personen, plaatsen, gebeurtenissen, tijdsperiodes, etc.)</li><li> Termen kunnen onderlinge relaties hebben (bijv. synoniemen, hiërarchische relaties in een thesaurus, onderlinge verwijzingen, etc.)</li></ul> (1) Hieronder vallen zaken als bestandsgrootte, opslagformaat, resolutie, etc. (1) [https://schema.org/ Schema.org] is specifiek bedoeld om semantische informatie op webpagina's te publiceren die door zoekmachines wordt begrepen. (1) De functionele afbakening wordt bepaald door een bundeling van functionaliteiten (applicatiefuncties) die door het referentiecomponent worden gerealiseerd. (1) De producent kan in de regel aanspraak maken op rechten op het geproduceerde object, zoals auteursrechten of naburige rechten, en is in dat geval tevens een rechthebbende. (1) 'Vrij gebruik' impliceert onder meer dat de informatie om niet en zonder voorafgaande toestemming kan worden gebruikt, mits aan de gestelde voorwaarden wordt voldaan. (1) Het begrip ‘object’ komt niet alleen voor in ArchiMate, maar is ook een term die in de erfgoedsector veel wordt gebruikt, bijvoorbeeld voor het aanduiden van een cultuurhistorisch voorwerp. In de DERA komt de term vaak voor als onderdeel van een (smaller) begrip. In DUTO wordt het begrip ‘entiteit’ gedefinieerd, terwijl in de DERA vooral wordt gesproken over objecten. Daarom is hier in de definitie van ‘entiteit’ uit DUTO de term ‘object’ opgenomen als synoniem. Ook gebeurtenissen of events en levende organismen worden in de DERA opgevat als een object of entiteit. (1) Het gaat om gestructureerde gegevens die andere objecten beschrijven. Het kan gaan over analoge of digitale objecten. Een object kan zowel een cultuurhistorisch object als een informatieobject zijn. Metagegevens zijn zelf ook informatieobjecten. De vier belangrijkste soorten metadata (ontleend aan het ABC Digitaal Erfgoed van DEN) zijn:<ul><li>beschrijvende metadata (nodig voor het identificeren en vinden van objecten);</li><li>structurele metadata (deze leggen de relatie vast tussen individuele objecten die gezamenlijk een eenheid vormen);</li><li>technische metadata (informatie over de vervaardiging van het digitale object);</li><li>administratieve metadata (deze richten zich op beheer en management van objecten).</li></ul> (1) Opmerking: Een erfgoedinstelling die de rol van bronhouder vervult kan ook makelaar zijn. Een makelaar kan ook een derde partij zijn die erfgoedinformatie van verschillende bronhouders integreert. Een partij die als makelaar opereert, is tevens bronhouder metadata verrijkingen indien door de integratie van erfgoedinformatie een verrijking ontstaat. (1) Met Linked data kunnen verbindingen gelegd worden tussen data uit verschillende bronnen. DERA hanteert Linked data als de enige methode om gegevensuitwisseling tussen erfgoedinstellingen en eindgebruikers te faciliteren op een wijze die voldoet aan de doelstellingen van de Nationale Strategie Digitaal Erfgoed. (1) Het kan hierbij zowel gaan om commerciële als om niet-commerciële partijen. (1) Een knowledge graph maakt het bijvoorbeeld mogelijk verbindingen te vinden tussen de erfgoedinformatie die bronhouders publiceren. Bijvoorbeeld: de ene bronhouder heeft informatie over een kunstvoorwerp, de andere over diens maker, een derde over de kunststroming waaronder het valt. (1) Inwinning kan een actief (ophalen) of passief (aangeleverd krijgen) karakter hebben. (1) Kan van toepassing zjin op datasets, informatieobjecten en/of metadata. (1) De DERA beschrijft de applicatiefuncties die nodig zijn om de bedrijfsfuncties en diensten uit de bedrijfsarchitectuur te realiseren. (1) In navolging van de NORA gebruikt de DERA de term dienst voor een verzameling services die conform een contract of set van afspraken als één geheel wordt geleverd aan afnemers. Services bestaan uit samenhangende functionaliteit die meerwaarde bieden voor de omgeving (cf. ArchiMate 'Business Service'). De scope van de DERA beperkt zich tot diensten gericht op erfgoedinformatie. (1) <p>Bij authenticatie wordt geverifieerd of de identiteit van de afnemer correct is. Bij autorisatie wordt bepaald of de afnemer recht heeft op de gevraagde informatie.</p><p>Rol: bronhouder digitaal informatieobject.</p><p>Requirements:<ul><li>Zorg dat authenticatie en autorisatie van afnemers mogelijk is. Hiervoor zijn afspraken met dienst verleners nodig. Wanneer hier afspraken over zijn gemaakt, worden deze in een volgende versie van de DERA uitgewerkt.</li></ul></p> (1)
Gebruikt door	:	Authenticatie en autorisatie Beheerder netwerkvoorziening Cultuurhistorisch object Dataset Dienstverlener Dienstverlening Digital born erfgoed Erfgoedinformatie Erfgoedinstelling Gebruiker Gedigitaliseerd erfgoed Informatieobject Inwinning Leverancier Makelaar Metadata Producent Term Terminologiebron Verrijking

Relatie tussen erfgoedinformatie, waarmee de gelijk(waardig)heid van de verbonden informatie wordt uitgedrukt.

Een term is een aanduiding van een entiteit of onderwerp. Zulke termen zijn, onder regie van een bronhouder, opgenomen in een terminologiebron.

Een object of een entiteit is een concreet of abstract ding dat bestaat, bestond of zou kunnen bestaan, met inbegrip van de onderlinge verbanden tussen deze dingen.

De totale informatieruimte die betrekking heeft op cultuurhistorische objecten.

Een terminologiebron is een verzameling gepubliceerde termen die onder regie van een bronhouder worden beheerd.

Een term is een aanduiding van een entiteit of onderwerp. Zulke termen zijn, onder regie van een bronhouder, opgenomen in een terminologiebron.

Een terminologiebron is een verzameling gepubliceerde termen die onder regie van een bronhouder worden beheerd.

Een object of een entiteit is een concreet of abstract ding dat bestaat, bestond of zou kunnen bestaan, met inbegrip van de onderlinge verbanden tussen deze dingen.

Relatie tussen erfgoedinformatie, waarmee de gelijk(waardig)heid van de verbonden informatie wordt uitgedrukt.

Een term is een aanduiding van een entiteit of onderwerp. Zulke termen zijn, onder regie van een bronhouder, opgenomen in een terminologiebron.

Een veelgebruikte ontologie waarmee metadata als linked data gepubliceerd kan worden.

Een veelgebruikte ontologie waarmee metadata als linked data gepubliceerd kan worden.

Een applicatiefunctie representeert geautomatiseerd gedrag dat door een referentiecomponent kan worden uitgevoerd.

Een referentiecomponent is een functionele afbakening van een modulair, zelfstandig inzetbaar en vervangbaar (deel van een) systeem.

Een producent is een persoon of organisatie die een cultuurhistorisch object of informatieobject creëert.

Een object of een entiteit is een concreet of abstract ding dat bestaat, bestond of zou kunnen bestaan, met inbegrip van de onderlinge verbanden tussen deze dingen.

De rechthebbende bezit een deel of het geheel van het intellectuele eigendom (auteursrecht, naburige rechten) of andersoortige rechten (bijvoorbeeld portretrecht, of rechten op grond van de AVG) op een of meerdere erfgoedobjecten. Gebruik van deze erfgoedobjecten is afhankelijk van vooraf verkregen toestemming van de rechthebbende(n).

Metagegevens of metadata zijn gegevens die context, inhoud, structuur en vorm van informatie en het beheer ervan door de tijd heen beschrijven.

Metagegevens of metadata zijn gegevens die context, inhoud, structuur en vorm van informatie en het beheer ervan door de tijd heen beschrijven.

Metadata die nodig is voor het identificeren en vinden van objecten.

Metadata die de relatie vastleggen tussen individuele objecten die gezamenlijk een eenheid vormen.

Metadata waarin technische informatie van een informatieobject is vastgelegd.

Metadata die zich richten op beheer en gebruik van objecten.

Het in stand houden van erfgoedinformatie en het verrijken daarvan met aanvullende informatie.

Een erfgoedinstelling is een organisatie die erfgoedinformatie beheert en beschikbaar stelt.

De verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van gespecificeerd gedrag.

Een bronhouder is eigenaar van en verantwoordelijk voor het beheer van minimaal één bron met erfgoedinformatie.

Een makelaar of mediator is, in de context van DERA, een persoon of organisatie die erfgoedinformatie transformeert, verbindt, combineert, aligneert, integreert of anderszins met elkaar in verband brengt.

WAS: Een makelaar of mediator is, in de context van DERA, een persoon of organisatie die erfgoedinformatie verbindt, combineert, aligneert, integreert of anderszins met elkaar in verband brengt.

Een bronhouder is eigenaar van en verantwoordelijk voor het beheer van minimaal één bron met erfgoedinformatie.

Een verrijking maakt informatie die voorkomt in het oorspronkelijke erfgoedobject of anderszins hoort tot de context expliciet(er). Een bronhouder kan verrijkingen overnemen nadat ze zijn goedgekeurd.

Het verbinden, combineren, aligneren, integreren of anderszins met elkaar in verband brengen van erfgoedinformatie uit verschillende bronnen.

Een verrijking maakt informatie die voorkomt in het oorspronkelijke erfgoedobject of anderszins hoort tot de context expliciet(er). Een bronhouder kan verrijkingen overnemen nadat ze zijn goedgekeurd.

Linked data is een op standaarden gebaseerde methode van structureren, publiceren en verbinden van data die geschikt is voor machinale verwerking.

Een erfgoedinstelling is een organisatie die erfgoedinformatie beheert en beschikbaar stelt.

In een knowledge graph komt informatie samen en wordt deze voorzien van betekenisvolle verbindingen zodat de informatie in samenhang bevraagd kan worden.

Het ontvangen en verzamelen van informatieobjecten en bijbehorende metadata en het verwerken ervan tot een voor beheer geschikt formaat.

Een dataset is een verzameling van metadata, al dan niet aangevuld met informatieobjecten die door die metadata worden beschreven.

Collectief gedrag dat voldoet aan vastgestelde criteria (vaak gebaseerd op benodigde middelen of benodigde kennis).

Een verzameling services die conform een contract of set van afspraken als één geheel wordt geleverd aan afnemers.

Een verzameling services die conform een contract of set van afspraken als één geheel wordt geleverd aan afnemers.

De verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van gespecificeerd gedrag.

Authenticatie en autorisatie betreft het zorgdragen dat alleen afnemers die hier recht op hebben toegang krijgen tot digitale informatieobjecten, zoals scans of films.